Tech­nische vragen over de provin­ciale inzet op de eiwit­tran­sitie

Vanuit de beleidsprogramma’s van Landbouw & Voedsel en Economie wordt (een gezamenlijke) inzet gepleegd ter bevordering/versnelling van de eiwittransitie. Wij zijn benieuwd naar de stand van zaken hieromtrent.

1. In 2022 is besloten 1,5 miljoen euro te investeren in versnelling van de eiwittransitie. Waar is dat tot nu toe voor ingezet, hoeveel is er van de 1,5 miljoen euro over, en tot wanneer loopt deze inzet? 

Antwoord:
Tot nu toe is een bedrag van € 81.910,00 ingezet voor de versnelling van de eiwittransitie. Deze inzet betreft twee opdrachtverleningen. Een opdracht betreft een onderzoek naar wat een startup nodig heeft aan bijvoorbeeld financiële ondersteuning om door te groeien naar een scale-up en zelfstandig MKB.
De andere opdracht betreft het in kaart brengen van aanwezige technologieën binnen de open fieldlabs voor procestechnologie. Het overzicht betreft een detailoverzicht van beschikbare apparatuur en technologische mogelijkheden binnen het ecosysteem.
De hiervoor omschreven opdrachten kunnen worden aangemerkt als voorbereidingskosten voor een subsidieaanvraag ter grootte van € 1 mln. welke momenteel wordt beoordeeld en een subsidieregeling, als paragraaf onder de bestaande subsidieregeling Economie, Kennis en Talentontwikkeling , die in voorbereiding is, met als subsidieplafond € 0,5 mln. Hiermee investeren wij en de regio niet alleen faciliteiten voor de plantbased economie, maar wordt er ook een multiplier van het Rijk gerealiseerd. De dealmakingfase van de regiodeal is inmiddels afgrond. Momenteel zijn wij bezig met de beoordeling van de subsidieaanvraag voor de Brabantse co-financiering.
Onze activiteiten dienen voor het versterken van het biotechnologie ecosysteem Scale Up Plant, verankerd in de Uitvoeringsagenda Economie, Kennis & Talentontwikkeling 2024-2027 (pagina 37). Bedrijven in de food-ingrediënt sector hebben zich inmiddels gecommitteerd tot samenwerking van dit Brabants ecosysteem.
De investering van de provincie in de versnelling van de eiwittransitie is vervat in de Innovatiecoalitie ‘Toekomstbestendig Ecosysteem Eiwittransitie Brabant’. Deze Innovatiecoalitie eindigt op 31 december 2025.

2. Hoe verhoudt de 1,5 miljoen investering zich tot de inzet op de eiwittransitie via het landbouw & voedsel-beleid? 

Antwoord:
De € 1,5 miljoen investering is de investering die de provincie doet in het kader van de Innovatiecoalitie ‘Toekomstbestendig Ecosysteem Eiwittransitie Brabant’. De innovatiecoalitie richt zich op de ontwikkeling van procestechnologieën en vorming van een ecosysteem waarmee het economisch verdienvermogen voor Brabant wordt gestimuleerd. De investeringen zijn niet bedoeld voor hetgeen ‘op de akker’ gebeurt, de primaire sector.
In het Beleidskader Landbouw en Voedsel 2030 is de eiwittransitie een speerpunt. In de Uitvoeringsagenda 2024-2027 (p. 46-47) staan de geplande activiteiten. We werken hierbij nauw samen met het programma EKT, met name via de Innovatiecoalitie rond voedselverwerking en procestechnologie (zie hiervoor).
We werken samen met verschillende sectoren door de hele keten (van grond tot mond), waaronder niet alleen de primaire sector. Het betreft ook de voedingsmiddelenindustrie en foodservice. Verder is er een nauwe samenwerking tussen alle provincies in het Provinciaal Eiwit Netwerk NL. Dit is een samenwerking tussen alle provincies op het gebied van eiwittransitie. Ook ondersteunen we initiatieven en netwerkorganisaties rondom eiwittransitie. Daarnaast richten we ons op het bevorderen van alternatieve (nieuwe) eiwitbronnen, zoals insecten, algen en micro-organismen.
Voorts stimuleren we de ontwikkeling én borging van nieuwe kennis in het onderwijs op het gebied van eiwittransitie. Hiervoor bouwen we samen met onderwijs- en kennisinstellingen aan nieuwe kennisnetwerken in de landbouw- en voedselketen en stimuleren we talentontwikkeling van jonge professionals.
Tot sluit sluiten we aan bij regionale initiatieven waarin aandacht uitgaat naar de eiwittransitie (zoals de Regio Deals).

3. Welke resultaten zijn er behaald met alle provinciale plannen rond de eiwittransitie sinds 2022, en tot wanneer reikt de huidige inzet, m.a.w., wanneer lopen de programma’s af?

Antwoord:
Op basis van onderzoek heeft de provincie geïnvesteerd in het verder uitwerken wat een startup nodig heeft om door te kunnen groeien naar een scale-up of zelfstandig MKB. Deze financiële input heeft geleid tot de ontwikkeling van een plan van aanpak waarin de Brabantse ROM’s startups binnen de eiwittransitie kunnen begeleiden en adviseren (financieel advies, hulp bij het zoeken naar een vestigingslocatie etc.).
Er is inzage in de bestaande apparatuur en technologische mogelijkheden binnen het ecosysteem waardoor inzichtelijk is welke aanvullingen nodig zijn om tot een sluitend ecosysteem te komen.
Binnen het programma L&V werken we samen met ketenpartijen aan de eiwittransitie. We waren mede-initiatiefnemers van de Green Deal Eiwitrijke Gewassen (Bean Deal) en maken deel uit van de kerngroep met o.a. het ministerie van LNV, RVO, Foodvalley, Louis Bolkinstituut, ZLTO, Eiwitboeren van Nederland en The Green Protein Alliance.
De Bean Deal richt zich op het opschalen van de Nederlandse teelt en verwerking van eiwitrijke gewassen voor humane consumptie en loopt af op 14 juli a.s. Vanuit de kerngroep denken we mee over een vervolg.
Een belangrijk resultaat van de Bean Deal is het innovatieproject Plant Protein Forward (PPF), gericht op het stimuleren van de consumptie van lokaal geteelde plantaardige eiwitten. Dit is een samenwerking tussen Rabobank, Foodvalley en het Provinciaal Eiwitnetwerk NL, met Brabant in het kernteam. PPF heeft al successen geboekt met edamame, soja, veldbonen en lupine. Voor Brabant zijn deze gewassen ook interessant en is vooral de ontwikkeling van de lupineketen relevant, met als mijlpaal een vijfjarige overeenkomst tussen Lekker Lupine, LuPeel en Inveja voor de verwerking van 30 ton lupine per jaar. Dit werd mede mogelijk door de expertise en ondersteuning vanuit PPF.
Daarnaast stimuleren we de eiwittransitie via gastcolleges en deelname aan klankbordgroepen op mbo- en hbo-niveau (Rooipannen, Yonder, Curio, HAS, Avans, Fontys).
Momenteel zijn we in gesprek over cofinanciering via de Regiodeal West-Brabant voor een vervolg op project CHIEF. Dit project stimuleerde inwoners van Altena om vaker plantaardig te eten. We willen de succesvolle aanpak, vooral het vergroten van plantaardig aanbod voor middelbare scholieren, verder opschalen.