Vragen over de financiële positie van het haven­schap Moerdijk en (mogelijke) verliezen op derivaten

Indiendatum: sep. 2013
Antwoorddatum: 24 sep. 2013

Wij beantwoorden deze vragen als volgt.

1.Kent u het artikel in NRC weekend van 31 augustus 2013?

Antwoord: Ja, wij hebben kennis genomen van het betreffende artikel.

2. Was u op de hoogte van de financiële positie van het havenschap aangaande rentederivaten en aanverwante producten? Zo ja, sinds wanneer?

Antwoord: Ja, wij zijn sinds 2007 op de hoogte van de financiële positie van het havenschap Moerdijk aangaande derivaten (renteswaps). Van eventuele aanverwante producten is bij het Havenschap Moerdijk geen sprake.

3. Op welke wijze was u betrokken bij het aangaan van of het advies geven over bovengenoemde rentederivaten en aanverwante producten?

Antwoord: In 2007 is een treasury statuut vastgesteld door de Raad van Bestuur. Hierin staat dat derivaten enkel mogen worden aangegaan indien deze in de treasury paragraaf zijn opgenomen of indien het Dagelijks Bestuur of Raad van Bestuur daar een afzonderlijk besluit over neemt. De provincie is vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur door twee leden van GS en PS.

4. Heeft het havenschap renteverzekeringen afgesloten? Zo ja, welke verliezen heeft dat vanaf het afsluiten tot heden opgeleverd? En welke risico’s zijn er voor de toekomst?

Antwoord: Nee, het Havenschap heeft geen renteverzekeringen afgesloten. Havenschap Moerdijk heeft wel renteswaps (derivaten) afgesloten met als doel het renterisico op haar toekomstige financieringsbehoefte af te dekken.

5. Heeft het havenschap bijstortverplichtingen op (geblokkeerde) leningen? Zo ja, welke verliezen heeft dat vanaf het afsluiten tot heden opgeleverd? En welke risico’s zijn er voor de toekomst?

Antwoord: Nee, er geldt voor het havenschap geen bijstortverplichting.
In 2017 bestaat voor zowel het havenschap als de bank een wederzijdse ontbindingsmogelijkheid (onder bepaalde voorwaarden) van één van de derivaten. Een eventuele positieve of negatieve marktwaarde dient dan afgerekend te worden, maar biedt evenwel ook de mogelijkheid opnieuw een renteafdekking aan te gaan tegen respectievelijk een hogere of lagere rente. Dit heeft dus geen verliezen noch winsten tot gevolg, maar kan in geval van een negatieve marktwaarde wel leiden tot liquiditeitsdruk.
De kans dat een van beide partijen een beroep op de ontbindingsmogelijkheid doet is gering.

6. Heeft het havenschap rentecontracten waarop borg is of moet worden betaald? Zo ja, welke verliezen heeft dat vanaf het afsluiten tot heden opgeleverd? En welke risico’s zijn er voor de toekomst?

Antwoord: Nee, het havenschap heeft geen rentecontracten waarop borg is of moet worden betaald.

7. Hoeveel verlies is er totaal geleden door het havenschap op rentederivaten en aanverwante producten? En welke risico’s zijn er voor de toekomst?

Antwoord: In de jaarrekening 2012 is in overeenstemming met de verslaggevingsregels een voorziening ten laste van het resultaat gevormd voor de negatieve marktwaarde van de renteswaps voor zover dat is toe te rekenen aan de verwachte overhedgepositie over de periode 2013 tot en met 2014. Het bedrag van deze voorziening bedraagt EUR 375.000. Eerdere voorzieningen voor renteswaps zijn door het Havenschap Moerdijk niet getroffen.
De overhedge is met name ontstaan door de vertraagde uitgifte van het Industrial Park. Hierdoor zijn ook investeringsplannen gerelateerd aan de uitgifte van het Industrial Park uitgesteld. Indien verdere vertraging optreedt, moet mogelijk een verder verlies op de renteswaps worden genomen.

8. Op welke wijze zijn of worden deze verliezen opgenomen of genoemd in de jaarafrekeningen van het havenschap en de begroting 2014?

Antwoord: Zie het antwoord op vraag 7 voor wat betreft de jaarrekening 2012. In de begroting 2014 is geen rekening gehouden met eventuele verliezen.

9. Welke gevolgen hebben eventuele verliezen voor de financiële positie van het havenschap? En voor de aandeelhouders, de provincie Noord-Brabant en de gemeente Moerdijk

Antwoord: De leningen en rente-instrumenten van het havenschap zijn voldoende in evenwicht waardoor geen risico bestaat voor de financiële positie van het havenschap noch van de aandeelhouders.

10. Welke gevolgen hebben eventuele verliezen op (ontwikkel)plannen betreffende projecten van het havenschap? En voor de aandeelhouders, de provincie Noord-Brabant en de gemeente Moerdijk?

Antwoord: Gezien bovengenoemde, geringe verliezen als gevolg van de overhedge, verwachten wij geen gevolgen voor de ontwikkelplannen noch voor de aandeelhouders.

11. In het genoemde artikel is sprake van een boekhoudkundige truc om verliezen buiten de boeken te houden. Verder is er sprake van gebrek aan toezicht op de financiën van het havenschap Groningen Seaports.
Bent u van mening dat er ook bij het havenschap Moerdijk sprake is / is geweest van een boekhoudkundige truc? Zo nee, waarom niet?
Bent u van mening dat er ook bij het havenschap Moerdijk sprake is / is geweest van gebrek aan toezicht op de financiën van het havenschap Moerdijk? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Nee, er is geen sprake van een boekhoudkundige truc.
Havenschap Moerdijk is een zgn. “Gemeenschappelijke Regeling” (GR) met als deelnemers de Provincie Noord-Brabant en de gemeente Moerdijk. Een GR is onderworpen aan hetzelfde financiële kader als de deelnemers in de GR. Havenschap Moerdijk stelt haar jaarrekening derhalve op overeenkomstig de BBV (Het Besluit Begroting en Verantwoording). Concreet houdt deze regelgeving in dat voor zover er sprake is van een effectieve hedge, rente derivaten op kostprijs worden gewaardeerd. Voor het gedeelte waarbij geen sprake is van een effectieve hedge (overhedge) wordt bij het Havenschap Moerdijk voor de verwachte hiermee samenhangende toekomstige rentelasten een verplichting opgenomen (kostprijs hedge accounting).
Wij zijn van mening dat er voldoende toezicht is geweest op de financiën. Het toezicht vindt op verschillende niveaus en wijzen plaats. Eén lid van GS maakt deel uit van het Dagelijks Bestuur, en twee leden van GS en PS maken deel uit van de Raad van Bestuur van het Havenschap. Tijdens de vergaderingen van het Dagelijks Bestuur en de Raad van Bestuur worden en zijn de bestuursleden geïnformeerd over belangrijke ontwikkelingen, waaronder de meerjareninvesteringen en de financiering hiervan. Er vindt waar nodig vooroverleg tussen de ambtelijke staf van provincie, gemeente en havenschap plaats.
De Raad van Bestuur heeft een accountant aangesteld die bij de controle van de jaarrekening specifieke aandacht heeft voor risico’s, waaronder de waardering van grondexploitaties en de financiering van omvangrijke investeringen. Daarnaast wordt specifieke aandacht besteed aan het gebruik van financiële instrumenten, waaronder derivaten.
Voorts is het in dit kader van belang te vermelden dat voor de uitvoering van het financiële beleid van het Havenschap Moerdijk een treasury statuut is opgesteld en goedgekeurd door de Raad van Bestuur, waarin voldoende interne beheersingsmaatregelen, zoals o.m. bevoegdheden en functiescheidingen, zijn opgenomen.

12. Op 3 september 2013 volgt een gesprek tussen de verantwoordelijke minister en de kamer over derivaten bij overheden. Hebt u een gesprek/contact gehad met de minister over de derivaten bij havenschap Moerdijk? Zo ja, wanneer was dat en wat was de uitkomst van dat gesprek/contact?

Antwoord: Er heeft geen overleg over derivaten plaatsgevonden met de minister. Het debat dat op dit moment gevoerd wordt in de Tweede Kamer wordt met belangstelling gevolgd.

13. Op welke wijze gaat u Provinciale Staten op de hoogte houden van de financiële positie van het havenschap Moerdijk t.a.v. de eerder genoemde derivaten en aanverwante producten?

Antwoord: Wij zullen zoals gebruikelijk via de begroting en jaarrekening Provinciale Staten informeren over de financiële positie van het Havenschap, inclusief “de eerder genoemde derivaten en aanverwante producten”.
Indien er sprake zou zijn van significante wijzigingen in het beleid, dan zullen wij u tussentijds hiervan op de hoogte stellen.

Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant,

Voorzitter, Secretaris