Vragen over de voor­ge­nomen subsi­die­aan­vraag van de provincie Noord-Brabant aan de Europese Unie voor herstel­maat­re­gelen van het gebied rond de...


Indiendatum: jun. 2013

Schriftelijke vragen van de Statenfractie van de Partij voor de Dieren aan het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant betreffende de voorgenomen subsidieaanvraag van de provincie Noord-Brabant aan de Europese Unie voor herstelmaatregelen van het gebied rond de Groote Meer en Kleine Meer.

Geachte college,

Op 19 juni 2013 heeft de provincie bekend gemaakt dat zij voornemens is een aanvraag voor subsidie te doen aan de Europese Unie voor herstelmaatregelen aan het gebied rond de Groote en Kleine Meer (zie bijlage I). Uit het bericht wordt duidelijk dat de provincie zelf 1 miljoen euro wil bijdragen aan het project genaamd LIFE+. De subsidiegelden zullen deels besteed worden aan maatregelen voor het verbeteren van de kwaliteit van het water dat bestemd is voor de Groote Meer en Kleine Meer en venherstel van de Groote en Kleine Meer.
Op 10 november 2009 zijn twee convenanten getekend door de provincie en waterwinbedrijf Evides, om vooruitlopend op het definitieve Natura 2000 beheerplan Brabantse Wal, de verdroging op de Brabantse Wal te bestrijden en de waterkwaliteit, met name die in De Groote Meer, te verbeteren. Evides wordt in deze kwestie echter buiten beschouwing gelaten als het gaat om schadeherstel. Dit heeft bij ons geleid tot de volgende vragen.

1. Wat houden de maatregelen met betrekking tot het venherstel van Groote en Kleine Meer precies in, waarom moeten ze worden uitgevoerd en wat kosten deze maatregelen?

2. Bent u voornemens om het water, waarschijnlijk afkomstig van de Steertse Heide, te zuiveren? Wat houden de maatregelen met betrekking tot het zuiveren van het water precies in, waarom moeten ze worden uitgevoerd en wat kosten deze maatregelen?

3. Hoe verklaart u uw (voorgenomen) gebruik van gemeenschapsgeld voor deze plannen, terwijl de beoogde maatregelen een direct gevolg zijn van de schadeherstel-maatregelen zoals omschreven in de eerder genoemde convenanten?

4. Bent u het met ons eens dat de burger nu betaalt voor de milieuschade die veroorzaakt wordt door derden? Zo ja, bent u van mening dat u redelijk en billijk handelt met deze subsidieaanvraag en besteding van 1 miljoen aan provinciale middelen? Zo nee, waarom niet?

5. Waarom draagt Evides niet bij aan de herstelmaatregelen en de kosten voor een waterzuiveringsinstallatie?

6. Bent u het met ons eens dat besteding van bijna 1 miljoen euro aan provinciale middelen voor deze herstelmaatregelen een verkeerd signaal afgeeft, namelijk dat de provincie zich bezig houdt met symptoombestrijding en niet met constructieve, duurzame maatregelen ter verbetering van situatie rond de Groote en Kleine Meer? Zo ja, wat gaat u doen om dit te veranderen? Zo nee, waarom niet?

De Groote Meer is in de oorspronkelijke situatie te karakteriseren als een voedselarm, zeer zwak gebufferd Zandbodemven. Van nature bestaat het water grotendeels uit neerslag en lokaal grondwater. Hierdoor is het water zwak zuur, nauwelijks gebufferd en zeer voedselarm. Ruim twintig jaar geleden zijn er ook al herstelmaatregelen geweest. In 1993 is de aanwezige verzuurde sliblaag in de Groote Meer verwijderd, de kosten van het baggerwerk, werden geraamd op 1,2 miljoen gulden. Tevens is tijdens deze werkzaamheden alkalisch grondwater in het ven gepompt, met het doel invallend en instromend zuur regenwater tegen te houden. Deze maatregelen werden genomen in het kader van de Effect Gerichte Maatregelen en kwamen voor 90 procent voor rekening van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. De Benelux Economische Unie bekostigde de overige 10 procent.1

7. Welke lering heeft u getrokken uit de lessen van 1993? En hoe komt het dat nu, twintig jaar later, er opnieuw dezelfde herstelmaatregelen moeten worden genomen?

8. Bent u het met ons eens dat de geschiedenis zich herhaalt en dat de maatregelen (symptoombestrijding) in 1993 niet het gewenste effect hebben gesorteerd? Zo ja, wat gaat u doen om wel tot een langdurig gewenst effect te komen? Zo nee, waarom niet?

9. Bent u het met ons eens dat de enige constructieve oplossing is, Evides te laten stoppen met waterwinning op de Brabantse Wal, zodat herstelmaatregelen in de toekomst niet meer noodzakelijk zijn? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen om dit te bewerkstelligen?

Op 21 oktober 2011 heeft de Partij voor de Dieren aan u gevraagd wat de oorsprong is van het water dat wordt teruggepompt naar de Grote en Kleine Meer en wat de kwaliteit is van dat water. U heeft toen geantwoord dat de oorsprong van het wateroverschot natuurgebied Kortenhoeff is en dat het water voedselarm is en niet gezuiverd hoeft te worden. Nu bent u echter voornemens om 1 miljoen euro te spenderen aan herstelmaatregelen en zuivering van datzelfde water.

10. Hoe verklaart u de discrepantie tussen de beantwoording van de schriftelijke vragen op 15 november 2011 en uw huidige voornemen?

11. Kunt u uitleggen wat uw drijfveer is om de subsidie van 125.000 euro aan het grenspark de Kalmthoutse Heide te reduceren tot nihil, waardoor er een aanzienlijk stuk natuurbeheer komt te vervallen? Hoe verhoudt zich dat tot uw voornemen om 1 miljoen euro aan provinciale middelen te spenderen aan herstelmaatregelen voor hetzelfde gebied?


Wij vernemen graag uw reactie.

Met vriendelijke groet,

Ir. Marco van der Wel
Partij voor de Dieren

> Klik hier voor een PDF van de vragen met de genoemde krantenartikelen als bijlage


1 BN de Stem, november 1993. 'Baggeren verzuurde modder'

Indiendatum: jun. 2013
Antwoorddatum: 16 jul. 2013

Wij beantwoorden deze vragen als volgt.


1. Wat houden de maatregelen met betrekking tot het venherstel van de Groote en Kleine Meer precies in, waarom moeten ze worden uitgevoerd en wat kosten deze maatregelen?

Vanuit de Habitatrichtlijn en de sense-of-urgency status van het gebied hebben we de verplichting de kwaliteit van de Natura 2000 doelen in stand te houden. Het Life+ project omvat diverse maatregelen die hieraan bijdragen. Aan Nederlandse zijde gaat het om venherstel van het Groote en Klein Meer (vrijmaken venoevers en maatregelen om afstroming van nutriënten naar het Groote Meer te voorkomen), om nazorg van de exotenbestrijding die in de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden en om landduinherstel. De kosten van deze maatregelen zijn ca 2 miljoen euro.
Daarnaast worden ook aan Vlaamse zijde maatregelen genomen.

2. Bent u voornemens om het water, waarschijnlijk afkomstig van de Steertse Heide, te zuiveren? Wat houden de maatregelen met betrekking tot het zuiveren van het water precies in, waarom moeten ze worden uitgevoerd en wat kosten deze maatregelen?

Ja, het water dat afkomstig is van de Steertse Heide is van slechte kwaliteit en heeft een negatief effect op de Natura 2000 instandhoudingsdoelen van de Groote Meer.
Door aanvoer van vermestende stoffen uit de Steertse Heide verdwijnen dekarakteristieke soorten die horen bij een zwakgebufferd ven. Onderzoek moet uitwijzen wat de meest optimale wijze is om het water te zuiveren. De begrote kosten zijn onderdeel van het totale project.


3. Hoe verklaart u uw (voorgenomen) gebruik van gemeenschapsgeld voor deze plannen, terwijl de beoogde maatregelen een direct gevolg zijn van de schadeherstel-maatregelen zoals omschreven in de eerder genoemde convenanten?

Het LIFE+ project draagt bij aan de realisatie van de provinciale doelen voor water en natuur, zoals verwoord in de vastgestelde beleidsplannen. Hiermee is het verantwoord om gemeenschapsgeld in te zetten voor dit project.
Het convenant is een samenwerkingsovereenkomst tussen de betrokken gebiedspartijen, waarin op hoofdlijnen de gewenste aanpak is beschreven. De detailuitwerking van maatregelen, inclusief financiering, vindt momenteel plaats. Het LIFE+project biedt de mogelijkheid tot aanwending van Europees subsidiegeld, gekoppeld aan provinciale middelen.


4. Bent u het met ons eens dat de burger nu betaalt voor de milieuschade die veroorzaakt wordt door derden? Zo ja, bent u van mening dat u redelijk en billijk handelt met deze subsidieaanvraag en besteding van 1 miljoen aan provinciale middelen? Zo nee, waarom niet?

De milieuschade van het gebied is door diverse oorzaken ontstaan en is daardoor een breder maatschappelijk probleem.
Wij zijn van mening redelijk en billijk te handelen. Vanuit de Habitatrichtlijn en de sense-of-urgency status van het gebied hebben we de verplichting de kwaliteit van de Natura 2000 doelen in stand te houden. Het LIFE+project draagt daarin bij.


5. Waarom draagt Evides niet bij aan de herstelmaatregelen en de kosten voor een waterzuiveringsinstallatie?

De bijdrage van Evides aan de herstelmaatregelen uit het LIFE+ project is niet financieel van aard, maar bestaat uit de inbreng van kennis en mogelijke participatie in de opzet van een praktijkproef voor waterzuivering. Het LIFE+project is één van de projecten, die voortvloeit uit het convenant. In het convenant zijn de maatregelen op hoofdlijnen benoemd en wordt per project bekeken welke partijen bijdragen aan de kosten. Evides draagt wel financieel bij aan andere projecten, die er op gericht zijn de watervoerendheid van de Groote en Kleine Meer te borgen.

6. Bent u het met ons eens dat besteding van bijna 1 miljoen euro aan provinciale middelen voor deze herstelmaatregelen een verkeerd signaal afgeeft, namelijk dat de provincie zich bezig houdt met symptoombestrijding en niet met constructieve, duurzame maatregelen ter verbetering van situatie rond de Groote en Kleine Meer? Zo ja, wat gaat u doen om dit te veranderen? Zo nee, waarom niet?

Nee, wij vinden niet dat de provincie een verkeerd signaal afgeeft, door als cofinancier in dit project op te treden. Op korte termijn zijn maatregelen nodig, die voorkomen dat bijzondere habitattypen in dit gebied verdwijnen, zoals verwoord in de sense-of-urgency status van het Natura2000 gebied.
Tegelijkertijd werken we met onze partners aan structurele en duurzame maatregelen voor de lange termijn.


7. Welke lering heeft u getrokken uit de lessen van 1993? En hoe komt het dat nu, twintig jaar later, er opnieuw dezelfde herstelmaatregelen moeten worden genomen?

De maatregelen, die zijn genomen in 1993, waren toen nodig om de negatieve effecten van depositie van zure regen tegen te gaan. De herstelmaatregelen die nu worden genomen, zijn andere maatregelen voor een ander probleem, namelijk de ongewenste eutrofiëring (vergroting van de voedselrijkdom) van het ven door landbouwwater vanaf de Steertse Heide.


8. Bent u het met ons eens dat de geschiedenis zich herhaalt en dat de maatregelen (symptoombestrijding) in 1993 niet het gewenste effect hebben gesorteerd? Zo ja, wat gaat u doen om wel tot een langdurig gewenst effect te komen? Zo nee, waarom niet?

Nee, de maatregelen in 1993 zijn effectief geweest om de problemen in het ven aan te pakken, die waren ontstaan door zure regen. Sinds de jaren 90 is de depositie sterk gedaald. Maatregelen voor een verdere daling van de depositie worden op landelijke niveau opgepakt.
De maatregelen in het LIFE+project richten zich op een ander probleem, zoals verwoord bij vraag 7.


9. Bent u het met ons eens dat de enige constructieve oplossing is, Evides te laten stoppen met waterwinning op de Brabantse Wal, zodat herstelmaatregelen in de toekomst niet meer noodzakelijk zijn? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen gaat u treffen om dit te bewerkstelligen?

Nee, de verdroging – en ook de vernatting – van het gebied Brabantse Wal is het resultaat van verschillende oorzaken, die elkaar deels opheffen, maar ook deels versterken en waarvan de onderlinge wisselwerking, zowel kwalitatief als kwantitatief, nog niet volledig is vastgesteld.


10. Hoe verklaart u de discrepantie tussen de beantwoording van de schriftelijke vragen op 15 november 2011 en uw huidige voornemen?

Uw vraag had destijds betrekking op de suppletie van het wateroverschot van Kortenhoeff naar de Kleine Meer. Dit is ander water van goede kwaliteit.
Het huidige voornemen betreft onderzoek en maatregelen naar het zuiveren van afstromend voedselrijk water van de Steertse Heide naar de Groote Meer.


11. Kunt u uitleggen wat uw drijfveer is om de subsidie van 125.000 euro aan het grenspark de Kalmthoutse Heide te reduceren tot nihil, waardoor er een aanzienlijk stuk natuurbeheer komt te vervallen? Hoe verhoudt zich dat tot uw voornemen om 1 miljoen euro aan provinciale middelen te spenderen aan herstelmaatregelen voor hetzelfde gebied?

Er is geen sprake van het vervallen van natuurbeheer in het gebied. Het Grenspark is geen natuurbeheerder, maar een organisatie die een coördinerende rol heeft om partijen bij elkaar te brengen. Het natuurbeheer ligt bij de eigenaren van de terreinen, Natuurmonumenten en particulieren, die daarvoor beheersubsidie ontvangen. In het verleden heeft het Rijk de organisatie van het Grenspark gesubsidieerd. Het Rijk is daarmee eind 2010 gestopt. De provincie biedt tot het einde van 2013 het Grenspark een overgangsregeling. Daarnaast ondersteunt de provincie het Grenspark met financiële middelen in de verkenning naar de mogelijkheden voor financiële zelfstandigheid.


Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant,

Voorzitter, Secretaris,

Interessant voor jou

Vragen over het uittreden uit de klankbordgroep schaliegasonderzoek

Lees verder

Aanvullende vragen over de plannen voor de herintroductie van het edelhert in het Groene Woud

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer