Vast­stellen provin­ciale inpas­sings­plannen voor Gebieds­ont­wik­keling Ooste­lijke Langstraat (GOL)

Voorzitter,

Eén van de speerpunten van dit college is om een open bestuursstijl te hanteren met een uitnodiging aan alle Brabanders om mee te doen, ik citeer: “Wij dagen alle Brabanders uit om de komende periode met ons mee te doen. Samen zorgen we voor beweging in Brabant!” GS riepen ook op, en ik citeer weer: “om actief deel te nemen en met innovatieve oplossingen te komen om Brabant buiten de geijkte kaders te vernieuwen.”

Aan die oproep is ook gehoor gegeven, en dan met name en ook in deze Brabantse aanpak van de Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat. Er zijn allerhande stichtingen opgericht door burgers die inzagen dat de plannen van de provincie geen optimale uitkomst bieden voor hun leefomgeving.

Een sterk voorbeeld is de Stichting Van GOL naar Beter, inmiddels meer dan tien jaar geleden opgericht, die zich van haar taak uitstekend heeft gekweten. Er is compleet op eigen kracht een alternatief plan ontwikkeld, dat recent op eigen kosten is doorberekend. Hun boodschap aan de Staten is: kijk niet naar wat onmogelijk is, maar wat mogelijk is.

Het is vervolgens ontnuchterend om te zien wat de provincie doet zodra er vol overtuiging gehoor wordt gegeven aan de oproep van het college om actief deel te nemen. En natuurlijk zijn er inspraakmomenten geweest en expertsessies en is er gebruikgemaakt van de wettelijke rechten om zienswijzen in te dienen, maar vanaf het begin is al duidelijk dat bestuurders een keuze gemaakt hebben over hoe de gebiedsontwikkeling moest plaatsvinden.

Al jaren geleden vroeg de Partij voor de Dieren om meer inzet voor natuur in de plannen, net als mensen van diverse stichtingen. Echter, we constateren een lage prioriteit voor natuur en knelpunten qua leefbaarheid. Natuurlijk is het lastig om nu terug te komen op zo’n kapitaal besluit.

Tijdens de themabijeenkomst over GOL, op 23 februari dit jaar, verzocht gedeputeerde Van Merrienboer mij te helpen het vertrouwen in de overheid op te vijzelen, en dat is een hele klus als we keer op keer moeten vaststellen dat er wel aandacht is voor bestuurders, maar toch niet gekeken wordt naar de aangedragen bewonersalternatieven. Omdat het bewonersalternatief helaas niet met open blik integraal is vergeleken met het voorkeursalternatief, weten wij, de Statenleden in deze zaal, nu niet concreet hoe beide varianten tegen elkaar afsteken.

Wat we wel weten, is dat het realiseren van de provinciale natuurdoelstellingen erg te wensen overlaat. We zijn echt niet gebaat bij meer wegen door de natuur, en zeker niet de natuur die we nu nog hebben. Wat dat betreft is het plan van de Stichting Van GOL naar Beter echt, écht veel beter.

Ook de Waalwijkse Ondernemersfederatie, die zelf vooral gebaat is bij optimale bereikbaarheid van de winkels, ziet in de verbeterde variant 72A een beter alternatief voor hun bereikbaarheid. Ook veel afzonderlijke bedrijven geven in brieven aan GS en PS aan dat zij de doorstroming van de A59 met de GOL-plannen nauwelijks zien verbeteren. Zij vermoeden dat de bewonersvariant betere oplossingen biedt en geeft voor hun bereikbaarheid van hun bedrijven.

Individuele burgers laten ook van zich horen, nu hun leefomgeving aangetast dreigt te worden door meer geluidsoverlast en slechtere luchtkwaliteit als gevolg van de huidige GOL-plannen. Feit blijft, voorzitter: de plannen kunnen beter. Ook dat laten de inspraakreacties zien. En in dat kader willen we twee verbeteringen aanhalen.

De EVZ’s. De GOL-plannen bepalen voor de komende decennia de mogelijkheden voor een robuuste natuurverbinding tussen noord en zuid en de ecologische verbindingszone, die door de A59 worden doorgesneden. Als we vandaag instemmen, maken we in dat kader irreversibele keuzes.

Uit de milieueffectrapportage komt naar voren dat de barrièrewerking door de GOL toeneemt op EVZ-Drongelens Kanaal. De faunatunnel is daardoor niet geschikt voor alle diersoorten. Kortom, hij is niet robuust. Terwijl we al zo moeizaam bezig zijn met provinciale natuurdoelstellingen, maken we ons met de voorliggende GOL-plannen, maken we het nog moeilijker.

Laten we integraal de Oostelijke Langstraat aanpakken, met voldoende oog voor natuur, in plaats van alleen het minimaal vereiste te doen omdat dat nu eenmaal moet. Laten we er alles aan doen wat in onze macht is om de Brabantse natuur niet nog verder af te tuigen. Eenmaal een smalle passage betekent nooit meer een maximale natuurverbinding.

Vele inspraakreacties die hiervan spraken geven er blijk van dat bewoners van de Oostelijke Langstraat ook veel geven om het voortbestaan van de natuur in hun omgeving. Laten we geen onomkeerbare keuzes maken. We horen graag van GS hoe zij de EVZ’s menen te kunnen maximaliseren. Wat zijn de mogelijkheden?

En dan de Spoordijk, veel besproken al inmiddels. Een andere irreversibele keuze betreft het afbreken van de Spoordijk tussen Waalwijk en Drunen. Het realiseren van een snelfietsroute juichen we vanzelfsprekend toe, maar niet in de vorm zoals nu in de PIP staat. Via de inspraakreacties en media hebben we mogen vernemen hoe erg gehecht de omwonenden aan de Spoordijk zijn. Het groen op de dijk heeft zich sinds 1946 kunnen ontwikkelen en biedt een thuis aan vele flora- en faunasoorten. Eenmaal een gesloopte Spoordijk betekent het einde van een stukje cultuurhistorie en aan een recreatieve waarde voor omwonenden en gebruikers. Bovendien gaat de functie van de geluidswal tussen de A59 en de aanliggende woonwijken tussen Waalwijk en Drunen ook verloren als de Spoordijk wordt afgebroken. We horen graag van GS of de plannen zijn aan te passen ten behoeve van het behoud van de waardevolle Spoordijk.

En dan de ecologische verbindingszone van de Baardwijkse Overlaat. Ik heb net al gezegd over het belang van de EVZ’s en de invloed die de GOL daarop heeft. Met de PIP voor GOL-West wordt de barrièrewerking rond de A59 behoorlijk vergroot vanwege de aansluiting Waalwijk-Drunen. In de notitie ‘Reikwijdte in detailniveau’ staat dat er een nieuwe aansluiting bij Waalwijk-Drunen moet komen, maar de locatie daarvan is niet gespecificeerd in de Baardwijkse Overlaat.

De ontsluiting via de parallelstructuur en de Randweg Drunen-West is waarschijnlijk ook op een andere locatie mogelijk, aan de A59. Te denken is aan Waalwijk-Oost, en dat is wat aan het begin ook wel gezegd is. Met in het achterhoofd de vele oproepen van de afgelopen jaren om de Baardwijkse Overlaat meer te sparen binnen de GOL-plannen, de volgende vraag aan GS. Is er serieus onderzoek gedaan naar alternatieve locaties voor de verbinding tussen de A59 en ontsluitende wegen?

Wat waren de uitkomsten hiervan? En wat zijn de mogelijkheden van deze overtreffende trap in de bescherming van de Baardwijkse Overlaat?

Voorzitter, tot slot. De Partij voor de Dieren wil de Baardwijkse Overlaat ten koste van alles niet opofferen aan wegen maar behouden!