Opinie: Scha­liegas laat burger zien wie duurzaam is en wie niet.

OPINIE: Schaliegas laat burger zien wie duurzaam is en wie niet. 13 juni 2013

De laatste weken heb ik de kranten bol zien staan van hoopvolle naïviteit. De oplossing voor de crisis is nabij. Er waait meteen weer een liberale wind door Nederland. Na aardgas maakt schaliegas ons rijk en zelfvoorzienend!

Alleen de Partij voor de Dieren en GroenLinks hebben zich onvoorwaardelijk tegen de winning van schaliegas uitgesproken; de VVD begint het liefst vandaag met boren. De resterende politieke partijen houden zich nog op de vlakte of veranderen per week van standpunt en willen vooral weten of schaliegas wel veilig is. ‘Veilig’ boren is op de een of andere manier dé voorwaarde geworden voor schaliegaswinning. Wanneer deze gedachtekronkel vorm heeft gekregen is mij een raadsel. Hoe kan een kiezer een politieke partij nog serieus nemen wanneer die zich enerzijds niet fel uitspreekt tegen de winning van niet duurzaam schaliegas en anderzijds de kiezer wil doen geloven dat zij zich inzet voor een duurzame koers waarbij rekening wordt gehouden met toekomstige generaties?

De provincies Flevoland en Gelderland hebben zich schaliegasvrij verklaard omdat de winning niet strookt met hun visie op duurzaam gebruik van de ondergrond, zolang de consequenties niet helder in beeld zijn gebracht. De provincie Noord-Brabant heeft in september 2011 tijdens de beantwoording van schriftelijke vragen van de Partij voor de Dieren erkend dat schaliegas eindig en niet duurzaam is. En ook in Noord-Brabant is een motie aangenomen om niet te boren naar schaliegas totdat duidelijk is of schaliegas veilig gewonnen kan worden. Maar hebben de provincies iets in de melk te brokkelen en heeft een schaliegasvrij verklaring op provinciaal niveau zin?

De beslissing om te boren naar schaliegas ligt bij de overheid. Als regelgevend en besluitvormend bestuursorgaan hebben gemeente en provincie maar een kleine vinger in de pap. Zij zullen met hun verzet niet ver komen als ministers besluiten om vanuit het gestelde nationale belang de winning van schaliegas door te zetten. Het Rijk kan ondanks provinciale en gemeentelijke verklaringen alsnog besluiten naar schaliegas te boren; delfstoffen zijn immers eigendom van de staat sinds de mijnwet van Napoleon uit 1810.

Milieuorganisaties blijven terecht hameren op de schade die de boringen aanricht aan onze bodem en aan het Brabantse landschap. Het investeren in technieken om schaliegas te winnen is daarnaast ook weggegooid geld. Ze zijn immers gericht op het winnen van een eindige brandstof en zullen na verloop van korte tijd door duurzame bronnen vervangen moeten worden. Het is uitgesloten dat schaliegas onze generatie lang van energie zal kunnen voorzien. Na het eerste jaar van de winning neemt de hoeveelheid schaliegas uit de bodem al met 68 procent af, de zogenoemde decline curve.[1]

De tijd, moeite en middelen die we nu in de jacht naar schaliegas steken, gaat niet richting oneindige, duurzame energiebronnen zoals zon en wind en daarmee duwen we onze toekomst verder voor ons uit. Brabant laat op deze manier als kennisregio een prachtige kans liggen om zich te onderscheiden op het gebied van duurzaamheid. Juist nu de provincie 60 miljoen wil vrijmaken in een energiefonds voor duurzame energie.

Mijn conclusie is dat de discussie over veilig schaliegas een afleidingsmanoeuvre is van die partijen die niet kunnen wachten tot ze de exploitatie in gang kunnen zetten. Het Rijk heeft een opdracht verleend voor een onderzoek naar de gevaren van schaliegas en in juli worden de resultaten gepubliceerd. De conclusie is ongetwijfeld dat boren veilig kan maar ondertussen glijden we wel steeds verder af in de huidige ecologische crisis. Om de eerdere vraag over het nut van een schaliegasvrij verklaring in de provincie te beantwoorden: Het is een illusie dat we daarmee schaliegasboringen tegen kunnen houden, maar het heeft wel politieke betekenis. De kiezer komt eindelijk te weten welke partijen echt duurzaam zijn en welke partijen onze aarde willen verkwanselen voor minimaal economisch gewin op korte termijn.

[1] J. Davis Hughes Drill Baby Drill, Februari 2013