Volks­ge­zondheid geen prio­riteit

’s-Hertogenbosch, 18 december 2008, Tijdens de vergadering van Provinciale Staten Noord-Brabant op 12 december riepen de coalitiepartijen CDA, VVD en PvdA Gedeputeerde Staten op tot het doen van onderzoek naar de gezondheidsrisico’s van de intensieve veehouderij voor omwonenden. Risico's veroorzaakt door bijvoorbeeld fijnstof, MRSA of geurhinder. De oproep tot onderzoek werd gedaan naar aanleiding van een recente brief van de GGD’s Brabant en Zeeland waarin de mogelijke risico’s voor de volksgezondheid uiteengezet werden, en de publieke onrust die recentelijk over het onderwerp ontstaan is. Gezien de vele eerdere publicaties over gezondheidsrisico’s is het verbazingwekkend dat de coalitie zolang wachtte met in actie komen. Het is zeer verontrustend dat volksgezondheid geen prioriteit heeft. En dat terwijl deskundigen Brabant de zoonose belt van Europa noemen! (RIVM rapport 2007). De politiek loopt hierdoor imagoschade op. Blijkbaar staan er zwaarwegende andere belangen op het spel. Maar wat is er belangrijker dan gezondheid?

Neem bijvoorbeeld de MRSA. Al in 2000 waarschuwden de World Health Organization en de Gezondheidsraad voor de gevolgen van buitensporig antibioticagebruik voor de volksgezondheid. Maar in de veehouderij neemt het antibioticagebruik door de verdere intensivering alleen maar toe. Volgens de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) was het gebruik tussen 1999 en 2006 met ruim zestig procent toegenomen. Uit cijfers van het FIDIN, de belangenvereniging van fabrikanten en importeurs van diergeneesmiddelen, blijkt dat de verkoop van antibiotica in de veehouderij afgelopen jaar met bijna 10 procent steeg!
Vorig jaar nog sloegen het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de VWA alarm over het ongebreidelde gebruik van antibiotica door veehouders. Dit vanwege de grote gevaren ervan voor de volksgezondheid. Zonder maatregelen steken resistente superbacteriën de kop op die voor zwakke patiënten in ziekenhuizen fataal kunnen uitpakken. In het Agrarisch Dagblad was op 11 januari 2007 een artikel te lezen, getiteld “Masterplan MRSA nodig” van Frits van der Schans en Wouter van der Weijden. De verspreiding van MRSA onder varkens, varkenshouders en verplegend personeel werd benoemd als een alarmerende ontwikkeling, die vraagt om een snelle en grootschalige aanpak. Begin dit jaar kwam het RIVM met twee rapporten, waarin onder andere om meer onderzoek gevraagd wordt naar de risico’s voor omwonenden van intensieve veehouderij en waarin gevraagd wordt uit voorzorg tenminste 1 tot 2 km afstand te houden tussen intensieve veehouderijen. Maar blijkbaar gingen deze en vele andere berichten en publicaties tot nog toe geheel aan de coalitiepartijen voorbij. Van een Masterplan is nog altijd geen sprake. Om verder onderzoek wordt nu pas gevraagd.

De Partij voor de Dieren vervult haar rol als aanjager goed. Een jaar geleden stelde de Partij voor de Dieren al vragen over de veterinaire MRSA. Gedeputeerde Staten (GS) van Noord-Brabant blonk toen uit in de beknoptheid van haar antwoorden. Men weigerde verantwoordelijkheid te nemen en verschool zich achter regelgeving en wet. In een commissievergadering enkele maanden geleden kon de gedeputeerde van het CDA zich nog veroorloven vragen van de Partij voor de Dieren over MRSA te bagatelliseren en met grapjes vrolijk van tafel te vegen.
In de Provinciale Statenvergadering van 7 november diende de Partij voor de Dieren een motie in waarin zij vroeg onderzoek te starten naar gezondheidsrisico’s voor omwonenden van intensieve veehouderij. De motie werd achteloos weggestemd. Nog geen maand later gooide de coalitie in de Provinciale Statenvergadering het roer opeens 180° om. Men vroeg om haast te maken met onderzoek. Beter laat dan nooit. Verontrustend is echter dat de coalitie niet om onderzoek vraagt omdat men de wetenschappelijke rapporten eindelijk serieus neemt. Een CDA statenlid beweerde tijdens de statenvergadering zelfs dat mensen die werken in de intensieve veehouderij niet eens ziek worden, laat staan omwonenden. Een RIVM rapport begin dit jaar stelt echter expliciet dat werkers in de intensieve veehouderij meer ziektesymptomen vertonen. Zij hebben verhoogde kans op aantasting van de longfunctie, klachten aan de luchtwegen en systemische klachten zoals gewrichtspijnen, rillingen en koorts. Maar waarom wil de coalitie dan onderzoek naar volksgezondheidsrisico’s terwijl ze zelf beweert dat er niets aan de hand is? Om de onrust van omwonenden weg te nemen en de reconstructiedoelen niet in gevaar te brengen. Het is geld wat telt, gezondheid is duidelijk van ondergeschikt belang.

In het belang van haar bevolking zou de politiek juist voor de troepen uit moeten marcheren en het naadje van de kous moeten willen weten.Zorgen voor gedegen, onafhankelijk onderzoek om meetbare blootstellingsgegevens te krijgen, waarbij niet alleen de directe omgeving van de stallen, maar tevens het uitrijden van de mest en diertransporten meegenomen worden in de metingen. Zolang onvoldoende duidelijk is welke risico's de bevolking loopt moet er een moratorium komen op de bouw van nieuwe stallen en uitbreiding van bestaande bedrijven. Brabanders moeten er op kunnen vertrouwen dat hun gezondheid serieus genomen wordt. Dit is echter niet het geval! De politiek gebruikt vertragingstactieken en mitigerende maatregelen. De coalitie wil eindelijk een onderzoek, nu gaat het ministerie van LNV weer dwars liggen.

We blijken in Brabant zelfs expliciete toezeggingen te moeten wantrouwen.
CDA gedeputeerde Rüpp liet de Staten op een vraag van de Partij voor de Dieren vorige maand nog weten dat er in de landbouw ontwikkelings gebieden geen gemengde bedrijven zouden komen. Gelukkig, want gemengde bedrijven brengen een verhoogd risico op het uitbreken van ziekten met zich mee. Toch bevindt zich in het LOG Someren-Heide binnen een afstand van 100 meter, een melkveehouderij, een varkensbedrijf en een pluimveehouderij met ca. 100 meter verderop nog een mammoetstal in oprichting. Ook in het LOG Graspeel staat een gemengd bedrijf dat nota bene geschikt is bevonden voor uitbreiding! Men neemt hiermee onnodige risico’s.
Het nu aangekondigde onderzoek rond mogelijke gezondheidsschade moet meer zijn dan een schijnbeweging om onrust weg te nemen ten dienste van de doorgroei van de intensieve veehouderij.

De vraag dringt zich telkens weer op: Hoe serieus neemt de huidige CDA,VVD en PvdA coalitie en het dagelijks bestuur van de provincie (GS) de volksgezondheid?