Tech­nische vragen over het voornemen van de provincie Noord-Brabant om de komende jaren ruim 56.000 grauwe ganzen te doden en de dieren met subsidie af te zetten in de markt

Indiendatum: 11 nov. 2024
Antwoorddatum: 13 nov. 2024

De provincie Noord-Brabant wil in de zomer van 2027 nog maar 10.000 grauwe ganzen hebben in Brabant. Om dat doel te bereiken, worden er in de komende jaren ruim 56.000 grauwe ganzen gedood. Ook zal er ruim 60.000 euro aan subsidie worden verleend aan twee poeliers om grauwe ganzen te verwerken, om de jacht op ganzen te stimuleren.

1. Hoe lang is de provincie Noord-Brabant al bezig om de populatie grauwe ganzen terug te brengen?

Antwoord:
In het kader van schadebestrijding worden ganzen sinds jaar en dag beheerd in Brabant. Met een toenemende populatie grauwe ganzen en daardoor oplopende landbouwschade zijn de maatregelen sinds 2016 geïntensiveerd. Sinds 2016 wordt ook het populatiebeheer toegepast. Met de goedkeuring van het Faunabeheerplan 2023-2029 wordt sinds februari 2024 het populatie beheer in de zomerperiode toegepast onder Ontheffing 2023 FBE

2. Welke maatregelen zijn de afgelopen 10 jaar genomen om de populatie grauwe ganzen terug te brengen (bv afschot, ganzenbeheerplannen, verruiming van bevoegdheden)?

Antwoord:
Tot 2016 waren er enkel ontheffingen voor ondersteunend afschot van kracht op percelen met schadegevoelige gewassen, in combinatie met inzet van andere preventieve maatregelen. In 2016 is een eerste ontheffing aangevraagd voor populatiebeheer van ganzen in gebieden met een aantoonbare schadehistorie en eerdere ontheffing voor schadebestrijding. In 2017 en 2018 is tevens een ontheffing voor populatiebeheer in een beperkt aantal gebieden van kracht geweest. Deze vond de Rechtbank destijds onvoldoende gemotiveerd (er kon niet voldoende aangetoond worden dat de schade evenredig toenam door de populatie omvang ganzen). Er is in die periode ook een gebiedsplan ganzen opgesteld met als doel de schade terug te brengen naar het schadeniveau van 2005. Omdat de ontheffing zich na 2018 beperkte tot nestbehandeling (afschot is na behandeling bezwaar vervallen), kon dit gebiedsplan onvoldoende uitgevoerd worden. Naast populatiebeheer is in de gehele provincie schadebestrijding mogelijk geweest sinds 2017. In zowel de zomer (15-2 t/m 31-10) als de winterperiode (1-11 t/m 14-2) was het voor agrariërs mogelijk om op schadepercelen ondersteunend afschot te plegen na het nemen van twee preventieve maatregelen. In de winterperiode mogen er maximaal twee ganzen per bestrijdingsactie geschoten worden. Het betreft hier altijd verjaging met ondersteunend afschot en niet populatiebeheer met als doel het terugbrengen van de populatie. De foerageergebieden zijn uitgesloten van deze maatregelen in de periode van 1-11 tot en met 31-3.

3. Hoeveel heeft dat de provincie Noord-Brabant gekost?

Antwoord:
Kosten gemaakt vóór 2017 zijn op korte termijn lastig te achterhalen. De kosten voor het opstellen van het ganzengebiedsplan bedroeg € 35.000,- aan subsidie. Daarbij komen de kosten voor het opstellen en uitvoeren van de Faunabeheerplannen door de Faunabeheereenheid (FBE). Deze kosten betreffen het gehele faunabeheer en zijn niet specifiek uit te splitsen naar grauwe ganzen. Recent is € 61.312,50 aan subsidie verleend voor het verwerken van grauwe ganzen door poeliers.

4. Wat is tot nu toe het resultaat (geweest) van deze maatregelen?

Antwoord:
Sinds de jaren ’70 is de populatie grauwe ganzen in Nederland en ook in Brabant in wisselend tempo gegroeid. Het aantal ganzen in Brabant is relatief bescheiden ten opzichte van andere provincies, waar veel meer ganzen voorkomen. Voorgaande maatregelen hebben de populatiegroei en gewasschades mogelijk afgeremd maar niet doen afnemen. De verwachting is dat zonder extra maatregelen de populatie verder zal groeien en daarmee ook de gewasschade en uitkering van schadetegemoetkomingen. De gedachten is om over een periode van drie jaar stevig in te grijpen om de populatie terug te brengen in omvang, zodat er straks minder intensief beheer nodig is om de populatie op niveau te houden. Deze reducerende maatregelen worden sinds de zomerperiode uitgevoerd wat te kort is om nu al meetbare effecten aan te tonen.

5. Hoeveel van deze maatregelen waren gericht op preventie, in plaats van op bestrijding van ganzen?

Antwoord:
In principe zijn zowel ondersteunend afschot als ook populatiebeheer vormen van preventieve maatregelen om landbouwschade te voorkomen, naast de inzet van niet dodelijke maatregelen.

6. Welke van deze maatregelen vallen onder niet-dodelijke maatregelen?

Antwoord:
Schadebestrijding met ondersteunend afschot vindt enkel plaats op percelen waar minimaal twee andere preventieve (niet-dodelijke) maatregelen worden genomen. Preventieve maatregelen moeten conform de Faunapreventiekit (Faunaschade/schade-voorkomen/ganzen/) van BIJ12 worden uitgevoerd. In de afgegeven ontheffing Wnb voor ondersteunend afschot op perceelsniveau zijn ook de niet dodelijke maatregelen opgenomen
Ontheffing 1 en Ontheffing 2

7. Welke voorwaarden worden verbonden aan de subsidie voor de twee poeliers?

Antwoord:
De subsidie is verstrekt aan de FBE die afspraken hierover hebben gemaakt met de poeliers. De poeliers moeten alle ingebrachte en opgehaalde grauwe ganzen in de betreffende periode verwerken en het slachtafval afvoeren.

8. Wat gebeurt er met de inkomsten die de poeliers verwerven door de verkoop van het ganzenvlees?

Antwoord:
De vergoeding die de poeliers van de FBE ontvangen wordt gebruikt voor het verwerken van ganzen.

9. Waarop is de veronderstelling gebaseerd, dat er subsidie nodig is om het ganzenvlees te verkopen, ook gezien een van de poeliers zonder subsidie al ganzenvlees verkoopt?

Antwoord:
De vergoeding is bedoeld om innamepunten te organiseren en daarmee een stimulans voor jagers te bieden om de ganzen die zij schieten kwijt te kunnen. Hierdoor hoeven de jagers de ganzen niet naar een destructiebedrijf te brengen (wat ook geld kost) of op andere wijze zich van de kadavers te ontdoen.

10. Op welke wijze is, voorafgaand aan het besluit om de subsidie te verlenen, er rekening mee gehouden dat dit een verdienmodel wordt wat er uiteindelijk toe kan leiden dat er een economisch belang ontstaat bij juist 'te veel' ganzen in Brabant, en hoe wordt dit risico voorkomen?

Antwoord:
Het doel is het wegnemen van een belemmering voor jagers in het uitvoeren van het populatiebeheer en daarmee schades en kosten voor schadetegemoetkomingen terug te brengen. De vergoeding dekt een gedeelte van de verwerkingskosten waardoor het verwerken door poeliers aantrekkelijker wordt. We verwachten niet dat deze tijdelijke pilot leidt tot economisch gewin.
De provincie houdt een vinger aan de pols via jaarlijkse voortgangsrapportages van de FBE.