Vragen over de dreigende verdere afschaling van het openbaar vervoer (OV) in Tilburg

Indiendatum: 25 mei 2022
Antwoorddatum: 21 jun. 2022

Recent hebben de PS-fracties een e-mail ontvangen van een buschauffeur uit Tilburg, namens de andere Tilburgse chauffeurs. De brief gaat over plannen van vervoerder Arriva om de dienstregeling vanuit Tilburg verder af te schalen, door de vakantiedienstregeling eerder in te laten gaan.
Dit kan rekenen op protest van de chauffeurs. Ten eerste omdat de dienstregeling door een lager reizigersaantal al was afgeschaald. Daarnaast zou Arriva de adviezen van de chauffeurs, om uitzendkrachten vaste contracten aan te bieden, in de wind hebben geslagen, en daardoor met een personeelstekort te kampen hebben.

In een Statenmededeling van ruim een jaar geleden gaf uw college aan dat de afschaling van het openbaar vervoer (OV) niet meer dan 10% zou mogen zijn. Het lijkt er op dat dit voor Tilburg nu wel het geval dreigt te worden, terwijl de reizigersaantallen blijven toenemen. Partij voor de Dieren en de SP zien daarin een erg ongewenste ontwikkeling; hoe meer het OV wordt afgeschaald, hoe minder aantrekkelijk het OV wordt. Hoe onaantrekkelijker het OV wordt, hoe minder mensen er gebruik van maken, en hoe lastiger het OV te financieren is. Het risico om in een vicieuze cirkel van steeds meer afschaling te raken is reëel en zou wat ons betreft echt voorkomen moeten worden.

Door de stijgende kosten en zicht op beëindiging van de BVOV-rijksondersteuning per 2023 zijn er in andere provincies ook grote zorgen over de toekomst van het OV. Het verbaast ons dat we over dit onderwerp niet recent een Statenmededeling o.i.d. hebben ontvangen van uw college.

Wij hebben hierover de volgende vragen.

1. Heeft u zicht op de personeelstekorten in het Brabantse OV, en specifiek in Tilburg? Zo ja, dan ontvangen wij hierover graag inzichtelijke cijfers. Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Personeelstekorten doen zich op dit moment op veel plekken voor in het openbaar vervoer in heel Nederland, ook in Noord-Brabant. Arriva en Hermes hebben ons hierover geïnformeerd. Personeel is een zaak van de vervoerders als werkgevers, wij kunnen over de cijfers geen informatie verstrekken.

2. Op welke wijze bent u betrokken bij de keuze van Arriva om de dienstregeling verder af te schalen?

Antwoord:
Arriva heeft ons geïnformeerd over de personeelstekorten en over het hoge ziekteverzuim als gevolg van corona. Dit heeft geleid tot structurele uitval van OV-ritten waardoor betrouwbare uitvoering van de dienstregeling niet meer kan worden gegarandeerd. Om deze situatie beheersbaar te maken, heeft Arriva voorgesteld om in het stadsvervoer van Tilburg, enkele streekritten in de regio Tilburg en de gehele concessie West-Brabant een vakantiedienstregeling in te voeren. Arriva vult waar nodig wel aan met extra ritten om reizigers te blijven vervoeren. Omdat op deze wijze een betrouwbare uitvoering van de dienstregeling gegarandeerd wordt, hebben wij met het voorstel ingestemd.

3. Graag krijgen wij inzicht in hoeverre het vervroegen van de vakantiedienstregeling binnen de afspraken tussen Arriva en de provincie passen, en waaruit dat blijkt.

Antwoord:
Op basis van het programma van eisen van de concessie kunnen de vervoerder en opdrachtgever in uitzonderlijke gevallen tussen aanvullende afspraken maken. De nu ontstane situatie is hiervan een voorbeeld.

4. Wat is uw beoordeling van de keuze van Arriva om de dienstregeling in Tilburg verder af te schalen?

Antwoord:
Wij betreuren het dat deze maatregel nodig is. Het nu laten ingaan van de vakantiedienstregeling zorgt er echter wel voor dat structurele uitval van vervoer en onbetrouwbaarheid in huidige dienstuitvoering wordt voorkomen. Wij hebben Arriva gevraagd om een plan van aanpak te maken om te garanderen dat het aanbieden van voldoende vervoer na de zomer, als vervoersvraag naar verwachting verder aantrekt, weer mogelijk is.

5. Klopt het dat, indien Arriva daadwerkelijk verder gaat afschalen door de vakantiedienstregeling vervroegd in te laten gaan, hiermee de afschaling groter dan 10% is? Zo ja, bent u het met ons eens dat dit voorkomen moet worden, in lijn met wat u daarover stelt in uw Statenmededeling van 30 maart 2021?

Antwoord:
Het eerder inzetten van de vakantiedienstregeling betreft een tijdelijke maatregel met betrekkelijk kleine gevolgen voor de jaarlijkse vervoersomvang en staat los van de afspraken in het kader van de transitieplannen waarover u in de Statenmededeling van 30 maart bent geïnformeerd. Door de verminderde vraag in de laatste weken voor de zomervakantie en de inzet van extra vervoer wordt er ook nu voldoende vervoer aangeboden.

6. Zijn er in de andere Brabantse regio’s ook plannen voor verdere afschaling; gelden de door de buschauffeur geschetste problemen ook in andere regio’s? Graag een toelichting.

Antwoord:
Het tekort aan chauffeurs is een landelijk probleem en heeft in verschillende regio’s geleid tot het vervroegd inzetten van de vakantiedienstregeling, zoals nu voor West-Brabant. Hermes beraadt zich eveneens op oplossingen voor het tekort aan personeel. We verwachten dat binnenkort in het concessiegebied van Hermes een vakantiedienstregeling geldt.

7. Bent u het met ons eens dat we behoud van de OV-dienstregeling hoog moeten prioriteren binnen ons provinciale mobiliteitsbeleid met bijhorende middelen, en in dit specifieke geval moeten zorgen dat er geen verdere afschaling plaats zal vinden? Zo nee, hoe denkt u de provinciale opgaven betreffende o.m. klimaat, luchtkwaliteit, mobiliteit aan te vliegen als we de vicieuze cirkel van steeds meer afschaling gaan betreden?

Antwoord:
We zijn met u eens dat het OV van groot belang is voor het halen van onze mobiliteitsdoelstellingen. Inzet van voornoemde tijdelijke maatregelen is echter noodzakelijk om vervoer goed te laten verlopen en het OV de belangrijke rol die het nu heeft te laten behouden.