Vragen over rapport over drink­water van Zuide­lijke Reken­kamer en de water­schappen

Indiendatum: 17 jan. 2025
Antwoorddatum: 11 feb. 2025

Drinkwater is vermoedelijk het grootste ‘blauwe’ cadeau dat de natuur op deze blauwe planeet aan de mens en al het andere leven geeft. Daarom hebben wij op Blue Monday, de volgende vragen aan u. Op verzoek van de fractie van Partij voor de Dieren Waterschap Brabantse Delta, hebben wij de volgende vragen.

De Brabantse waterschappen hebben te maken met de meldplicht kleine onttrekkingen. Eerst zou deze (ook) voor particulieren gelden, toen toch weer niet. Inmiddels hebben zo’n 9200 eigenaars van grondwaterputten zich bij waterschap Brabantse Delta gemeld. De communicatielijn staat dus ‘open’.

1. Kan de provincie Noord-Brabant deze mensen door middel van een positieve insteek wijzen op spaarzaam gebruik van hun grondwateronttrekking? Indien ja, op welke wijze?

Antwoord:
Nee, wij kunnen degenen die een grondwateronttrekking bij een waterschap hebben gemeld niet rechtstreeks benaderen met het doel om ze te wijzen op het belang van zuinig en bewust omgaan met grondwater. Op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) kan de provincie alleen als daar een wettelijke grondslag voor is, gebruik maken van de persoonsgegevens die aan een waterschap zijn aangeleverd. Wij doen wel in zijn algemeenheid een oproep tot zuinig gebruik van drinkwater. In december organiseerden wij het congres ‘De waterbewuste Brabander’. Hieruit volgen allerlei acties die moeten leiden tot bewust omgaan met grondwater en tot drinkwaterbesparing.

We lezen in het rapport Drinkwater in het gedrang: “De provincie is afhankelijk van andere partijen om de beoogde omslag in het grondwaterbeheer te realiseren. Rijk, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven zijn daarbij belangrijke partners […]. En verderop: “[Het is] de rekenkamer opgevallen dat de provincie bij aanvang van het onderzoek de eigen rol relativeerde, maar andere partijen uit de keten de provincie juist noemen als de partij bij uitstek om de regie te voeren. Gelet op de urgentie van de situatie is het volgens de rekenkamer legitiem als de provincie daarbij de huidige beperkingen en tegenstrijdigheden ter discussie durft te stellen en de bestuurlijke coördinatie richting andere partijen steviger invult.”

2. Hebt u helder op welke instrumenten van de provincie, de Brabantse waterschappen rekenen om hun rol op dit dossier optimaal te kunnen vervullen? Zo ja, welke instrumenten betreft het? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja, wij werken samen met de waterschappen en andere partijen in het kader van het Grondwaterconvenant en de Droogte Agenda. De inzet van ons instrumentarium om de grondwaterdoelen te bereiken zijn daarin omschreven en ook wat andere partijen bijdragen. Meer specifiek voor drinkwater zijn onze doelen en de wijze waarop we deze doelen willen behalen beschreven in het Regionaal Water en Bodem Programma en het (ontwerp)Addendum daarbij.

3. Bent u voldoende helder (geweest) naar de waterschappen, wat betreft uw verwachtingen op het drinkwaterdossier? Zo ja, waar blijkt dat uit?

Antwoord:
Ja, zie het antwoord bij de vorige vraag. Aanvullend op het Grondwaterconvenant, de Droogte agenda en het (Addendum) RWP werken wij op basis van het bestuursakkoord ‘Samen maken we Brabant’ met de waterschappen aan de verbreding van de grondwaterheffing. Dit houdt in dat ook een deel van de vergunningen die onder bevoegd gezag van de waterschappen staan, onder de grondwaterheffing zullen vallen.

4. Brabant Water wil op afzienbare tijd water gaan winnen in Kruisland. Mocht er over enkele jaren inderdaad op deze plek water gewonnen gaan worden: hoe raakt deze winning dan aan de (natuur)doelen van zowel de waterschappen als de provincie?

Antwoord:
In het MER bij deze drinkwaterwinning zijn de effecten op de natuur (zowel Natura 2000, Natuur Netwerk Brabant als natte natuurparels) omschreven, als ook de mogelijkheden om deze effecten te mitigeren en te compenseren. Het MER wordt als bijlage bij de vergunningaanvraag gepubliceerd. Naar verwachting is dat in het 2e kwartaal van 2025.

Aanpassingen in de vergunningen voor wateronttrekkingen zijn onder voorwaarden mogelijk, o.a. als de vergunning niet langer toelaatbaar wordt geacht met oog op gewijzigde maatschappelijke doelstellingen.

5. Hoeveel invloed hebben wij op die maatschappelijke doelstellingen? Is het Rijk hier aan zet of kan de provincie zelf initiëren en zo ja, graag een toelichting.

Antwoord:
De provincie bepaalt zelf of het nodig is om zogenaamde ambtshalve wijzigingen te initiëren met het oog op gewijzigde maatschappelijke doelstellingen. Een vereiste is dat er zwaarwegende maatschappelijke belangen in het geding zijn. Vanzelfsprekend vergen dergelijke ambtshalve wijzigingen een zeer goede onderbouwing.