Debat over de deadline van 1 oktober 2023 voor vergun­ning­aan­vragen en in de Interim Omge­vings­ver­or­dening vast­ge­stelde reduc­tie­per­cen­tages casu quo stal­m­aat­re­gelen

Eindelijk, eindelijk hoor ik een gedeputeerde voorzichtig uitspreken wat mijn fractie zo graag wilde horen: Er moet verder worden gekeken dan stalsystemen. Lapmiddelen voor emissiereductie doen niet wat ze beloven, laten we dan durven daarvan af te stappen.

Veehouders die kiezen voor stalsystemen verdienen deze investering doorgaans terug door meer dieren te houden. De vrijgekomen emissieruimte wordt direct weer opgevuld. Het is onzeker of de emissiereductie per dier wel genoeg gerealiseerd wordt met deze stalsystemen, maar we weten wel zeker dat er meer mest bijkomt. En dus hoogstwaarschijnlijk ook meer stikstof. Ziet de gedeputeerde ook in dat dit niet langer zo kan?

We lopen tegen het einde van de intensiveringsslag aan. Eindelijk, want deze intensivering brengt nog veel meer problemen met zich mee. Zo vergroot de toenemende afhankelijkheid van elektronica het risico op stalbranden. In 2022 zijn 130.000 dieren in Nederland om het leven gekomen in stalbranden. De boeren krijgen nog geld van de verzekering voor de schade, maar de dieren betalen met hun leven. Ook vergroten volautomatische stallen de kans op verstikkingen, omdat ventilatiesystemen kunnen haperen. Er zou oog worden gehouden voor dieren, maar hoe zien we dat hier terug? Er komen in de praktijk alleen maar meer megastallen bij, met alle gevolgen van dien. Wat gaat de gedeputeerde doen om stalbranden en verstikkingen terug te dringen bij boeren die toch kiezen voor een nieuw stalsysteem?

Voorzitter, we kunnen al deze problemen niet los van elkaar zien, want ze hebben allemaal te maken met die intensivering waar wij voor kozen. Maar het is nog niet te laat voor een kantelpunt. We hebben een begin gemaakt met de eiwittransitie, en er zijn boeren die bereid zijn om te schakelen van het houden van dieren naar akkerbouw, maar dan moeten we hen een handje helpen, en niet richting een investering dwingen die ze niet gaan terugverdienen. Is de gedeputeerde bereid een onderzoek te doen naar hoeveel en welke veehouders bereid zijn om te schakelen naar akkerbouw?

We hebben de kennis, het geld en de vindingrijkheid om te veranderen, nu alleen nog het lef.