Bestuurs­ak­koord 2023-2027 'Samen Maken We Brabant!'

Eerste termijn

De zin die het bestuursakkoord het best samenvat is volgens mij de volgende “Wij willen een mensgericht bestuur zijn”. Dat wordt pijnlijk duidelijk als we het akkoord lezen. Vooral natuurlijk in het hoofdstuk over agrarische ontwikkeling, onder het kopje ‘welzijn voor dieren’, waar ik in mijn tweede termijn verder op in zal gaan, maar waarvan ik alvast kan verklappen dat we hier een motie over gaan indienen.

Broodfokkers en illegale puppyhandel
Wie afgelopen week het nieuws heeft gevolgd weet dat er bij de beruchte horrorfokker in Eersel, bij wie eerder honderden verwaarloosde en mishandelde dieren weg zijn gehaald, toch weer honden zijn gevonden. Het is walgelijk en absurd dat iemand die zó weinig aandacht heeft voor het welzijn van dieren keer op keer doorgaat.

In 2019 is door deze staten een motie breed aangenomen om dierenmishandeling en criminaliteit bij elkaar te betrekken, bijvoorbeeld voor het tegengaan van illegale puppyhandel, welke mede is ingediend door aankomende coalitiepartijen VVD, GroenLinks, PvdA, SP en D66. Is hier nog wel voldoende aandacht voor? Doet de provincie wel genoeg voor dieren bij broodfokkers en in illegale handel, of zien deze partijen net als ik ruimte voor verbetering? Het is niet op te maken uit het mensgerichte bestuursakkoord.

Regenboogstembusakkoord
In het bestuursakkoord staat dat het regenboogstembusakkoord wordt omarmd. Dat kan ik alleen maar toejuichen. Echter, alleen woorden zijn niet genoeg als de daden uitblijven. Het eerste punt van het regenboogstembusakkoord, dat door bijna alle coalitiepartijen is ondertekend, is “Eén van de leden van het college wordt verantwoordelijk voor LHBTI+ beleid”. Deze is echter niet terug te vinden bij de portefeuilleverdeling. De eerste belofte is al niet na gekomen, hoe moet dit verder de komende vier jaar?

Om het college een kans te bieden deze vergissing goed te maken, dienen wij hier samen met Volt een motie over in. Het zou het college sieren deze motie breder op te pakken en een gedeputeerde inclusiviteit aan te stellen die opkomt voor mensen in de LHBTI+ gemeenschap, en andere kwetsbare en gemarginaliseerde groepen in de samenleving.

Bescherming Natura 2000-gebieden
Dan verder over stikstof en natuur. In het bestuursakkoord wordt genoemd dat “er in deze bestuursperiode geen extra Natura 2000-gebieden of zodanig streng beschermde natuurgebieden bijkomen.” Kan de aankomende coalitie duiden wat er wordt bedoeld met zodanig streng beschermd? Natuur wordt alleen maar streng beschermd als dit noodzakelijk is. Hoe kan nu al besloten worden dat we niet gaan doen wat nodig is om de natuur te beschermen? Het is wat betreft de coalitiepartijen belangrijker om vooral veel geld te verdienen aan de natuur, er moet immers gerecreëerd en ondernomen kunnen worden, en bescherming vinden zij minder belangrijk. Dat kan verschrikkelijke gevolgen hebben. Daarom dienen we een motie in die de mogelijkheid om natuur te beschermen, open houdt.

Veehouderijen verplaatsen en bruin gas
Een andere vreemde maatregel is het helpen verplaatsen van veehouders naar andere provincies. Mijn fractie heeft overwogen een motie hierop in te dienen, maar dit plan is zo vreemd dat we niet eens wisten waar we moesten beginnen. Willen we echt onze problemen over de provinciale grens gooien en dan doen alsof ze weg zijn? Ik hoop dat een van de coalitiepartners mij gaat vertellen dat dat niet echt het plan is.

Hoe dan ook, als bedrijven verplaatst worden, blijven wij blijkbaar achter met de mest. Er is namelijk ruimte voor meer mestvergisters. Hiermee wordt zogenaamd groen gas gemaakt, maar gas uit mest is niet groen het is poepbruin. Het houdt een systeem in stand waar miljoenen dieren onder lijden, wat veel overlast voor mensen geeft en wat geen duurzame energie oplevert. Vandaar onze motie om te stoppen met het opwekken van bruin gas.

Minder dieren voor duurzamere landbouw
We moeten inzetten op het verminderen van stikstofuitstoot. Het is dan ook niet uit te leggen dat de stallendeadline voor melkveehouders wordt uitgesteld. Als uitleg staat dat er nog niet voldoende werkende maatregelen zijn voor deze sector, maar er staat ook dat het houden van minder dieren een maatregel is om stikstofuitstoot te reduceren. Hoe is dit met elkaar te rijmen? Mevrouw Van de Linden zegt zelf net ook dat die andere opties bestaan, er is dus geen noodzaak voor zaken als luchtwassers. Waarom vasthouden aan lapmiddelen die alle problemen van de vee-industrie in stand houden, maar dan met iets minder stikstof?

Mijn partij waarschuwt al jaren dat we die weg niet in moeten gaan. En ook uit dit akkoord blijkt dat beter geluisterd moet worden naar de Partij voor de Dieren. Mijn partij zegt namelijk ook al jaren dat we prioritering moeten aanbrengen op vrijkomende stikstofruimte, maar dit werd altijd weggewuifd. Nu staat dit plan in het bestuursakkoord. Fijn, dat deze stap eindelijk gezet gaat worden. Mijn vraag is: Wat willen de partijen prioriteren? En wat vooral niet? Om te helpen een begin te maken met dit dilemma dienen wij een motie in om grootschalige logistiek in ieder geval géén prioriteit te geven.

We dienen ook nog twee moties in over het erkennen van de intrinsieke waarde van dieren en de natuur, maar de toelichting daarover volgt in de tweede termijn.

Tweede termijn

Ik begin met de mededeling dat we een vernieuwde versie van de motie “uitvoering regenboogstembusakkoord” bij de griffie hebben ingediend.

Zoals beloofd zal ik nu eerst ingaan op dierenwelzijn. Het aankomende college zegt hier wel oog voor te hebben, maar hier ben ik sceptisch over. In de onderhandeling was er blijkbaar niet voldoende oog voor dieren om tijd vrij te maken om het over ze te hebben. En net zoals er geen verantwoordelijke is aangewezen voor het LHBTI+ beleid, is er ook geen verantwoordelijke aangewezen die iets doet voor dieren, het is dan ook een mensgericht bestuur. Eén zin. Geen plannen, geen stip op de horizon. Sterker nog, dit punt staat in het hoofdstuk over landbouw, komt er dan geen oog voor de in het wild levende dieren? Als ik naar de passage over faunabeheer kijk vind ik mijn antwoord, want er gaat gewoon doorgeschoten worden.

Dachten de coalitiepartijen dat wij en onze achterban daar genoegen mee zouden nemen? Dan hebben ze een hele lage dunk van alle dierenvrienden in Brabant. We dienen dan ook een motie in waarin we het college oproepen een notitie over dierenwelzijn te maken en een eindverantwoordelijke aan te wijzen die wij erop aan kunnen spreken als deze notitie niet goed wordt uitgevoerd.

Er is genoeg wat de provincie kan doen voor de dieren die in Noord-Brabant leven. Een voorbeeld is het aanleggen van meer faunapassages bij wegen en het steunen van de faunaopvang zodat gewonde in het wild levende dieren geholpen kunnen worden.

Ook in de agrarische sector kan meer gedaan worden. In het bestuursakkoord staat dat er gesproken gaat worden over het verminderen van stalbranden. Hier wordt al jaren over gesproken, maar ondertussen sterven er nog steeds tienduizenden dieren per jaar een gruwelijke dood door brandende stallen. De tijd van praten is echt voorbij, er moeten acties worden ondernomen, maar het bestuursakkoord zwijgt hierover.

Dieren zijn levende wezens met gevoelens en emoties. Zij kunnen lijden, en ze kunnen vreugde ervaren. Er waarde aan hechten om dieren goed te behandelen, niet omdat dit beter is voor mensen maar voor de dieren zelf, heet de intrinsieke waarde van het dier. Aangezien in het bestuursakkoord beschreven staat dat er oog is voor het welzijn van dieren, zien wij hier een uitgelezen kans om ook de intrinsieke waarde van dieren hardop te erkennen, vandaar deze motie. En ook de natuur in haar geheel heeft intrinsieke waarde, de dieren die er leven, de planten en het volledige ecosysteem. Zij is niet slechts voor menselijk gewin, recreatief of door te ondernemen. We vragen dan ook met onze laatste motie om ook deze intrinsieke waarde als PS te erkennen.

Als laatste wil ik het hebben over de economie. We kunnen nog meer doen om de circulaire economie te verbeteren. Denk hierbij aan meer hergebruiken, en bijvoorbeeld bouwen met bio-based bouwmaterialen. Bij het bouwen met hout en andere plantaardige materialen wordt minder stikstof uitgestoten en wordt zelfs CO2 opgeslagen. Het is snel, duurzaam en efficiënt. Dit zijn stappen waar we op in moeten zetten als provincie.

Maar er is ook goed nieuws. Het staat er echt dat economische groei geen doel op zich is. Wat een mooi inzicht bij de aankomende coalitie. De economie moet binnen de draagkracht van de leefomgeving blijven, waarbij wel oog moet worden gehouden voor de brede welvaart van de inwoners van Brabant. Ik zie bijna de donut economie van Kate Raworth terug in het akkoord. Gemeente Amsterdam heeft deze manier van kijken naar de economie al omarmd in haar beleid, zullen wij de eerste provincie zijn die hetzelfde doen? Wie weet.