Debat over de tijdens de begro­tings­be­han­deling op 11 november jl. aanvaarde motie M174a-2022 ‘Stil­staan is geen optie’

Aflevering zoveel in de soap rondom stikstof. Eerder spraken we over een amuse, voorgerecht, etc., met de vraag of we ooit bij het stikstoftoetje aan zouden komen. Het lijkt erop dat we nog steeds bij het voorgerecht zitten, te bakkeleien over wat dan het hoofdgerecht zou moeten worden. En daar heeft helemaal niemand wat aan. De boeren niet, de huiszoekenden niet en de natuur al helemaal niet.

Tot 2019, toen we met z’n allen het PAS-deksel op onze neus kregen, was de natuur het stille slachtoffer van het immense stikstofoverschot. Sinds de PAS-uitspraak worden ook de belangen van ondernemers, automobilisten en woningzoekenden geraakt, maar nog steeds staat het daadwerkelijke herstel van de natuur achteraan in de rij. Daarom wil ik het nu éérst over natuur hebben, en kom ik daarna op de oplossingsmogelijkheden voor de veehouderij.

Herstel natuur
Het stukje over natuurbescherming en -herstel, in de Statenmededeling, is maar kort. Het lijkt nog steeds het sluitstuk. In dat kader putten we toch hoop dat GS in nu eindelijk heeft erkend dat de afroming van 30%, bij extern salderen, nooit écht ten behoeve van de natuur is geweest. Dat hebben wij vanaf het begin aangegeven, maar het werd altijd ontkend.

In de Statenmededeling staat over 30% afroming, en ik citeer: “Dit percentage is gebaseerd op de gemiddelde hoeveelheid latente ruimte in de vergunningen.” Fijn dat dit nu is geklaard, ondanks dat we dus toch zijn misleid, met de bewering dat de afroming ten goede komt aan natuurherstel. En let wel: Dit is niet alleen van belang voor het natuurherstel. Want hoe langer het duurt voor de natuur is hersteld, hoe langer het duurt voor we woningen kunnen bouwen.

Natuurdoelanalyses
Onze fractie is voorzichtig positief over het pad van de NDA’s, de natuurdoelanalyses. Wij begrijpen de bezwaren bij het hanteren van de kritische depositiewaarden, de KDW’s, goed. Een KDW is maar één parameter en zegt maar beperkt iets over wat nodig is voor werkelijk natuurherstel.

Bij de NDA’s gaat het daadwerkelijk over wat er nodig is voor volledig herstel; niet alleen qua stikstofdepositie, maar ook bijvoorbeeld waterkwaliteit en verstoring. Het voordeel van KDW’s is wel dat het juridisch werkbaar is. Vraag aan het college: kunnen NDA’s juridisch werkbare normen worden?

Innovatie
We beschouwen het als goed teken dat het stukje over innovatie, in de Statenmededeling, relatief kort is. We zijn tenslotte in de huidige ellende terecht gekomen door het heilige geloof in innovatie, als toekomstige oplossing voor problemen die we nu veroorzaken.

We lezen in dat stukje over innovatie over het real time monitoren van stalemissies. Het initiatiefvoorstel, dat onze fractie in 2015 indiende, stuitte op allemaal bezwaren, o.a. over privacy. Staat dat bezwaar nu niet meer in de weg? Graag een reactie. En wat zijn de mogelijkheden en consequenties als uit de monitoring blijkt dat de uitstoot groter is dan verwacht of vergund?

Stikstofreductie door minder dieren
Dan de stalsystemen. We constateren dat op dat vlak voorlopig weinig vooruitgang is te boeken, richting 1 januari 2024. Maar, voorzitter, voor stikstofreductie zijn meer paden te bewandelen dan alleen stalaanpassingen. En nu er steeds meer beren op die weg liggen, is het pad van minder dieren nog relevanter geworden.

Twee jaar geleden is door onze motie de mogelijkheid voor stoppers ontstaan om, door minder dieren te houden, geen stalaanpassingen te hoeven doen. Vorige maand is die mogelijkheid ook voor niet-stoppers beschikbaar geworden.

Een meerderheid van PS, van links tot rechts, heeft met het aannemen van een motie erkend dat het niet hoeven investeren in nieuwe stalsystemen, en met de financiële ondersteuning voor omschakeling naar natuur inclusief, dit onder de streep zomaar een goed perspectief kan bieden.

Om te borgen dat vergunningen er op aangepast kunnen worden, moet nog wel de Interim Omgevingsverordening erop worden aangepast. Aangezien we voor veel maatregelen toch moeten wachten op het Rijk, hebben we mooi de tijd om dit maar vast zo snel mogelijk te regelen! Brabant is toch koploper?

We vragen het college dan ook om uiterlijk in februari met het wijzigingsvoorstel ter besluitvorming naar PS te komen. We zien niet in waarom het langer zou moeten duren, en we nemen aan dat een meerderheid van PS ook wil dat in ieder geval dít pad richting de deadline van 2024 zo snel mogelijk wordt geopend.

Daarvoor dienen wij dan ook een motie in. Laten we niet wachten op het Rijk of de Raad van State. Laten we het middel wat wij wel in de hand hebben zo snel mogelijk in werking stellen.

PAS-melders
Tot slot iets over de PAS-melders. Het zal bekend zijn dat de Partij voor de Dieren niet bepaald fan is van veehouderij. Maar Partij voor de Dieren is óók zeker geen fan van falend overheidsbeleid waar burgers of bedrijven de dupe van zijn. Dat is met de PAS-melders onmiskenbaar het geval.

De PAS-melders is op dit vlak niets te verwijten, en de overheid des te meer. Dít is dus wat er gebeurt als de politiek geen verantwoordelijkheid neemt en problemen vooruit blijft schuiven. Wij begrijpen dat dit een uitermate vervelende situatie is voor de mensen die het treft.

De overheid moet deze fout herstellen. Het is dus kwestie om serieus meters te maken in stikstofreductie, zodat de natuur kan herstellen, er woningen kunnen worden gebouwd, en de PAS-melders gelegaliseerd kunnen worden. Want de tijd van geitenpadjes, rommelen in de marges en laaghangend fruit is echt voorbij. Alles is al geplukt.