Opinie: De Brabantse veehou­derij: een update

De Brabantse veehouderij aan banden
Er is weer een hoop gebeurd op het gebied van in de intensieve veehouderij in de afgelopen maanden. Op 13 november 2013 heeft een uitspraak van de Raad van State voor de nodige opschudding gezorgd. De uitspraak heeft verstrekkende gevolgen voor de veehouderijen die op dit moment in afwachting zijn van een natuurbeschermingswetvergunning en zal de vergunningverlening naar verwachting verder op slot zetten.

Verkeerd gehandeld
Volgens de uitspraak van de hoogste bestuursrechter mocht het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant geen gebruik maken van de depositiebank bij het verlenen van vier natuurbeschermingswetvergunningen voor intensieve veehouderijen in Liessel, Someren, De Rips en Deurne. De vergunningen zijn ingetrokken omdat de provincie Noord-Brabant de vergunningen heeft verleend met behulp van saldering, een compensatie van stikstofrechten van bedrijven waarvan de milieuvergunning is ingetrokken voordat de provincie Noord-Brabant de stikstofdepositiebank instelde in september 2009. Dit heeft de provincie volgens de Raad van State onterecht gedaan en dus zijn de vergunningen niet geldig.

Vreugde en gevaar
Natuurbeschermingsorganisaties en burgers die nabij de veehouderijen wonen, zijn blij met deze uitspraak terwijl organisaties zoals ZLTO spreken over een impasse en een onmogelijke situatie. Volgens provinciebestuurder Johan van den Hout leidt dit tot een impasse die alleen door Den Haag kan worden opgelost. Volgens de Raad van State moet er een directe samenhang zijn bij extern salderen op grond van een besluit tot intrekking van de stikstofrechten of op grond van een overeenkomst gesloten tussen het saldogevende en saldo-ontvangende bedrijf. Dit is van belang omdat hiermee gewaarborgd wordt dat als gevolg van het stoppende bedrijf de stikstofuitstoot op het Natura 2000-gebied ook daadwerkelijk vermindert. Wij zien in dat laatste ook een gevaar, want als er private overeenkomsten worden gesloten door boeren onderling, hoe kan de provincie daar dan controle op uitvoeren?

Gevolgen
De uitspraak heeft verstrekkende gevolgen voor de veehouderijen die op dit moment in afwachting zijn van een natuurbeschermingswetvergunning en zal de vergunningverlening naar verwachting verder op slot zetten. Van de 1500 aanvragen voor een vergunning wordt 90 procent geraakt door de uitspraak van de Raad van State. Daarvan zal een groot deel geen vergunning kunnen krijgen. De kans bestaat dat de provincie met de depositiebank moet stoppen en zal besluiten om te wachten op de door het Rijk aangekondigde Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). De PAS zal, volgens het ministerie van Economische Zaken, zorgen voor meer ontwikkelruimte in de veehouderij omdat de PAS de boer stimuleert om duurzaam te werken.

PAS als oplossing?
Het is nog maar de vraag of de provincie haar heil zal vinden in de PAS, die nu al ruim twee jaar vertraging heeft opgelopen. Uit een voorlopig advies van de Commissie voor de Milieu Effect Rapportage (MER) blijkt namelijk dat er nog steeds veel vragen zijn over bijvoorbeeld de concretisering van en de beleidsinspanning voor concrete doelen. Dit vinden wij als Partij voor de Dieren zorgelijk, omdat de PAS naar alle waarschijnlijkheid in het voorjaar van 2014 al in gebruik zal worden genomen. Met deze deadline in het vooruitzicht, is het wat ons betreft niet in te verwachten dat er in het voorjaar van 2014 een werkbare, juridisch houdbare PAS is. In de PAS wordt bijvoorbeeld uitgegaan van scenario’s waarbij kleine veehouderijen zullen stoppen en dat er nog latente ruimte is die niet benut is. Er wordt vervolgens niet omschreven hoe tot dit resultaat zal worden gekomen en dat is wat ons betreft nu juist de broodnodige eerste stap. Tot nu toe stelt de PAS namelijk alleen extra eisen aan de techniek (luchtwassers, etc.), terwijl de overheid tegelijkertijd groei van de veestapel in Brabant wil toestaan.

Reconstructieplannen
Verder heeft de Raad van State op 27 november beslist, dat de provincie zeven reconstructieplannen onterecht heeft ingetrokken in maart 2012. De reconstructieplannen bevatten onder andere doelstellingen over de aanpak van verdroging en de ecologische hoofdstructuur en die moeten nu worden voortgezet. Ook is bijvoorbeeld vastgelegd dat bouwblokken niet groter mogen zijn dan 1,5 hectare en dat nieuwvestiging voor veehouderijen is uitgesloten. De Brabantse gedeputeerde van Ecologie, dhr. van den Hout, verwacht echter dat in 2014 de Reconstructiewet en daarmee de reconstructieplannen, van rechtswege nogmaals zullen worden ingetrokken. De gedeputeerde verwacht dat het intrekken van de reconstructieplannen niet zal leiden tot verdere schade aan de natuur. De Brabantse Zorgvuldigheidscore Veehouderij (BVZ) zal immers in het voorjaar van 2014 worden vastgesteld en ook dit instrument zal ondernemers stimuleren om extra stappen te zetten in de verduurzaming van de veehouderij met als doel (u raadt het al) meer uitbreidingsmogelijkheden.

Is er nog ruimte voor veehouderij?
De advocaat van de duivel zou waarschijnlijk vragen of de PAS en de BZV nu nog wel nuttig en noodzakelijk zijn, als er toch geen ruimte lijkt te zijn voor uitbreiding. De Raad van State lijkt immers alleen in de maand november al twee duidelijke signalen af te hebben gegeven dat er geen ruimte is voor uitbreidingen in de veehouderij, integendeel! De provincie Noord-Brabant is in de uitspraken van 13 en 27 november 2013 flink terug gefloten door de Afdeling. Zou de provincie ook bij andere besluiten (zoals de verwachte aankomende vaststelling van de Verordening Ruimte 2014) nogmaals terug gefloten worden door de hoogste bestuursrechter?

Politiek aan zet
De burger heeft zich laten horen toen hij de mogelijkheid had om in te spreken op de nieuwe Verordening ruimte en het werd duidelijk waar deze stond: Meer dierenwelzijn en geen uitbreidingen meer in de veehouderij! Nieuwe aanleg van natuur waar natuur in het gedrang komt in plaats van een financiële vergoeding voor verdwenen natuur. Gaat de provinciale politiek eindelijk naar de burger luisteren? Aan de inzet van de inwoners van Brabant zal het in ieder geval niet liggen!

Als partij hebben we grote waardering voor diegenen die hun stem laten horen voor de natuur en voor de dieren. Ga door in uw strijd naar een gezond, diervriendelijk en mooi Brabant!

Marco van der Wel
Statenlid Partij voor de Dieren