Tech­nische vragen over varend ontgassen

Indiendatum: 25 jan. 2023
Antwoorddatum: 2 feb. 2023

Binnenvaartschippers in Nederland varen naar onder andere de Biesbosch om daar miljoenen kubieke meters benzeen, tolueen en xyleen uit hun tanks de lucht in te blazen. Elk jaar gebeurt dat zo’n 5500 keer, schat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.[1] De IOV Noord-Brabant bevat een verbodsbepaling voor het varend ontgassen van benzeen door schepen. De recente berichtgeving over varend ontgassen heeft bij ons geleid tot de volgende vragen.

1. Op welke wijze controleert u of men zich aan het provinciaal verbod op het varend ontgassen van benzeen houdt en wat is de frequentie daarvan?

Antwoord:
Door de samenwerkende handhavingspartners in Zuidwest Nederland is het Handhavingsprotocol Varend Ontgassen opgesteld. Signalen over mogelijke ontgassingen (meldingen van e-Noses, klachten en andere waarnemingen al dan niet na klachtenonderzoek) worden volgens dit protocol doorgegeven aan een centrale meldkamer. In dit geval de meldkamer van Milieudienst Rijnmond (DCMR). De centrale meldkamer verzamelt en registreert alle meldingen. eNose-meldingen komen automatisch op de meldkamer van DCMR binnen. Doordat de verschillende signalen samenkomen en worden gecombineerd (bijvoorbeeld een geurklacht, een detectie van een e-nose en de windrichting) ontstaat inzicht in de situatie op het water. Als de meldkamer van de DCMR concludeert dat er mogelijk sprake is van varend ontgassen van benzeen of benzeenhoudende koolwaterstoffen gaan ze dit vindt een zorgvuldige beoordeling van het signaal plaats.
Daar waar een redelijke “pak-kans” bestaat, geeft de DCMR de melding door, afhankelijk van de aard en locatie, aan de betreffende handhavingsdiensten (Omgevingsdiensten / RWS / politie / ILT). In nauw overleg gaan deze diensten na of sprake is van een overtreding. Is er sprake van een overtreding dan wordt tegen de schipper opgetreden.
Niet alleen het ontgassingsverbod in de interim Omgevingsverordening, maar ook de regels uit de Europese overeenkomst voor het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwateren (de ADN) kunnen op het ontgassen van toepassing zijn.

2. Hoe vaak hebt u / de Omgevingsdienst de afgelopen 3 jaar het verbod op het varend ontgassen van benzeen moeten handhaven en welke consequenties had dat voor de overtreders?

Antwoord:
Eén keer. Op 16 december 2023 hebben wij van een handhavingspartner (ILT) een rapport van bevindingen ontvangen waaruit blijkt dat zij kortgeleden een overtreding van het ontgassingsverbod heeft vastgesteld. Dit rapport is aan de OMWB overgedragen om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen voor het overtreden van de IOV.
Handhaving van het ontgassingsverbod zal hoofdzakelijk plaatsvinden via het strafrecht. De grondslag van de verordening ligt in de Wet Milieubeheer. Een overtreding van de Wet Milieubeheer wordt gezien als een economisch delict waartegen strafrechtelijk zal worden opgetreden conform artikel 150 van de Provinciewet en de Wet economische Delicten.

3. Benzeen is niet de enige stof die schadelijk is voor de gezondheid en voor de natuur. Welk percentage binnenvaartschepen ontgast benzine, tolueen of xyleen op Brabants grondgebied?

Antwoord:
Dit is onbekend, hier is geen onderzoek naar gedaan.

[1] Gifwolk beneemt omwonenden de adem, Reformatorisch Dagblad 24-01-2023 pagina 4