Vragen over de Staten­me­de­deling Hand­reiking passende beoor­deling lucht­was­sys­temen

Indiendatum: 2 feb. 2024
Antwoorddatum: 20 feb. 2024

De Provincie Noord-Brabant wil Brabant openhouden voor economische en maatschappelijke ontwikkelingen. Een van de instrumenten die daarvoor zal worden ingezet, is de handreiking passende beoordeling luchtwassers. Dit heeft bij ons geleid tot de volgende vragen.

1. Waarom hebt u specifiek gekozen voor een handreiking voor een passende beoordeling voor luchtwassers en niet voor andere systemen?

Antwoord:
De handreiking is een eerste stap onder de actielijn ‘verminderen’ zoals genoemd in het bestuursakkoord. De handreiking passende beoordeling richt zich als eerste op luchtwassystemen omdat deze, meer dan andere emissiereducerende huisvestingssystemen, geschikt zijn om een toepasbare handreiking voor op te stellen. Luchtwassystemen vormen namelijk een min of meer gesloten systeem waardoor externe factoren een relatief kleinere invloed hebben en de werking betrouwbaar is.

2. Bent u zich bewust van de aangetoonde verminderde werking van emissiearme stalsystemen/luchtwassers? Zo ja, waarom besluit u dan toch om het gebruik van luchtwassers te stimuleren door de handreiking te ontwikkelen?

Antwoord:
Wij zijn ervan op de hoogte dat het rendement van bepaalde typen emissiearme stalsystemen in praktijk lager uitvalt dan waarmee gerekend wordt. Luchtwassystemen zijn niet betrokken in de wetenschappelijke onderzoeken die de basis vormen voor de onzekerheid over de zogenoemde Rav-factoren (zie ook de recente uitspraak van de Raad van State over chemische luchtwassers).
De Handreiking passende beoordeling is ontwikkeld met als doel zowel aan vergunningaanvragers als aan vergunningverleners een kader te bieden waarmee een passende beoordeling voor luchtwassystemen kan worden uitgevoerd resp. getoetst. Hiermee wordt een grotere mate van zekerheid gegeven dat de luchtwassystemen ook in de praktijk de vereiste werking hebben. Op het moment dat de werking niet voldoet, kan eenvoudiger worden gehandhaafd. De handreiking heeft niet als doel het gebruik van luchtwassystemen te stimuleren.

3. Aan de hand van een passende beoordeling moet in ieder afzonderlijk geval nagegaan worden of de stikstofuitstoot vermindert. Kunt u aan ons toelichten hoe de passende beoordeling in het geval van de luchtwassers zal worden uitgevoerd?

Antwoord:
Een passende beoordeling dient inderdaad betrekking te hebben op de specifieke bedrijfssituatie van de vergunningaanvrager. Iedere passende beoordeling is daardoor in principe weer anders. Een luchtwassysteem is een onderdeel van een bepaalde specifieke bedrijfssituatie. In dat geval kan, ten behoeve van de passende beoordeling voor de desbetreffende specifieke bedrijfssituatie, met behulp van de Handreiking passende beoordeling aan dat luchtwassysteem een emissiewaarde worden toegekend en middels voorschriften geborgd worden dat het luchtwassysteem in de praktijk werkt.

4. Kunt u een inschatting maken van het percentage van aanvragen waarin de passende beoordeling daadwerkelijk een lagere stikstofuitstoot zal uitwijzen met luchtwassers?

Antwoord:
De provincie schat in dat van de 720 vergunningaanvragen die om verscheidene redenen stil liggen er 150 tot 180 in behandeling genomen kunnen worden aan de hand van de Handreiking passende beoordeling.

5. Op welke wijze wordt de aangetoonde verminderde werking van luchtwassers meegenomen in de passende beoordeling?

Antwoord:
Luchtwassystemen zijn niet betrokken in de wetenschappelijke onderzoeken die de basis vormen voor de onzekerheid over de zogenoemde Rav-factoren. Eventuele, in bepaalde gevallen, lagere emissiereductie van luchtwassystemen is niet het gevolg van de systeemtechniek, maar van tekortschieten m.b.t. installatie, onderhoud en/of gebruik. Daarom formuleert de Handreiking passende beoordeling maatregelen die minimaal genomen moeten worden of toegepast kunnen worden voor het goed functioneren van luchtwassystemen, en voor het beperken van onzekerheden bij de toepassing ervan, zodat met voldoende zekerheid gesteld kan worden dat de in de Rav opgenomen emissiefactor niet wordt overschreden en het toegekende reductiepercentage wordt behaald.

Een luchtwasser is een flinke investering. Naast die investering kunnen de (elektriciteits)kosten voor een zo goed mogelijke werking van een luchtwasser nog oplopen tot duizenden euro extra per jaar.

6. Hoe worden de agrarische ondernemers geacht om die investering terug te verdienen?

Antwoord:
GS schrijven een bepaalde emissiereductie voor, maar laten de wijze waarop die emissiereductie moet worden gehaald, aan de ondernemer zelf. GS hebben een Handreiking opgesteld, aan de hand waarvan ondernemers een passende beoordeling voor luchtwassers kunnen maken. Ook het gebruik van deze Handreiking is niet verplicht. GS mengen zich niet in de bedrijfsvoering van ondernemers.

7. Zou u het een wenselijke ontwikkeling vinden als de agrarische ondernemer de investering voor de luchtwasser probeert terug te verdienen door meer dieren op het bedrijf te houden? Waarom wel of niet?

Antwoord:
Nee, GS zetten vanuit het bestuursakkoord in op de verlaging van emissies uit onder meer de veehouderij. Behalve door realisatie van emissiereductie in het huisvestingssysteem, stimuleren GS ook de omschakeling naar een natuur-inclusieve bedrijfsvoering, of naar een bedrijfsvoering gebaseerd op het houden van minder dieren.

Het houden van minder dieren blijkt een effectief instrument te zijn ten behoeve van de realisatie van de NPLG-doelen ten aanzien van waterkwaliteit, broeikasgasemissies, koolstofopslag (in de bodem) en de emissie en depositie van ammoniak. De Statenmededeling ‘Scenariostudies Pouderoyen Tonnaer en Wageningen University & Research in het kader van opstellen van het Brabants Programma Landelijk Gebied BPLG en Herijking van de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof BOS’ op de Agendavergadering van 5 februari 2024 informeert Provinciale Staten hierover.

8. Kunt u ook een Handreiking passende beoordeling voor het houden van minder dieren ontwikkelen in uw zoektocht naar manieren om Brabant open te houden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Nee, wij zien daar op dit moment geen meerwaarde in. Bij het houden van minder dieren in een gelijkblijvend huisvestingssysteem, zal sprake zijn van een afname van ammoniakemissie en dus ook van stikstofdepositie ten opzichte van de vergunde situatie. Daarmee is er sprake van intern salderen, waarvoor geen vergunning (en dus ook geen passende beoordeling) nodig is. Als er desondanks toch een aanvraag zou worden gedaan, leidt dat tot een ‘positieve weigering’. Een vergunningaanvraag met passende beoordeling is uitsluitend noodzakelijk wanneer significante gevolgen voor Natura 2000-gebieden niet op voorhand kunnen worden uitgesloten.

9. Bent u bereid een Handreiking passende beoordeling voor het houden van minder dieren te ontwikkelen ten behoeve van het behalen van de provinciale doelen voor methaan- en lachgasemissies uit de landbouw, de richtinggevende doelstelling zoals de provincie Noord-Brabant die heeft meegekregen vanuit het Rijk (Nationaal Programma Landelijk Gebied)? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Nee, de passende beoordeling is immers een wettelijke vereiste wanneer significante gevolgen voor Natura 2000-gebieden niet op voorhand kunnen worden uitgesloten. Methaan en lachgas zijn echter broeikasgassen en maken om die reden geen onderdeel uit van een passende beoordeling. Het heeft daarom ook geen zin om daarvoor een Handreiking passende beoordeling op te stellen.