Vragen over het vangen van kraaien ter bescherming van weide­vogels in Vught

Indiendatum: 5 feb. 2024
Antwoorddatum: 27 feb. 2024

Op 31 januari 2024 hebt u een omgevingsvergunning verleend voor het plaatsen van kraaienvangkooien ter bescherming van de kwetsbare populatie weidevogels in de Vughtse Gement, in de gemeente Vught. Sinds 2002 zijn kraaiachtigen beschermde inheemse diersoorten, waarvoor bestrijden zonder toestemming niet mogelijk is zonder een gefundeerde onderbouwing. Dit heeft bij ons geleid tot de volgende vragen.

1. Welke onderbouwing is gegeven voor het plaatsen van de vangkooien?

Antwoord:
Als onderbouwing is gegeven dat er reeds diverse maatregelen zijn toegepast om weidevogels te beschermen tegen predatie door de zwarte kraai en dat deze niet het gewenste resultaat hebben gehad. Het predatiecijfer bleef te hoog om de weidevogelpopulatie in stand te kunnen houden. Het grootste deel van deze predatie vindt plaats door de zwarte kraai.
In 2022 en 2023 zijn, op grond van een eerdere ontheffing op grond van de Wet natuurbescherming, vangkooien in dit gebied ingezet. Uit tellingen door de vogelwerkgroep blijkt dat de predatieaantallen in die jaren aanzienlijk lager waren dan voorgaande jaren.
Een meer uitgebreide onderbouwing is te vinden in het besluit zelf via https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ onder officiële bekendmakingen, of in de kennisgeving in het Provinciaal blad.

2. Kunt u toelichten welke eerdere maatregelen zijn toegepast om de weidevogels te beschermen en waarom al die eerdere maatregelen geen bevredigend resultaat hebben opgeleverd?

Antwoord:
Maatregelen ter bescherming van de weidevogels kunnen zich
richten op de verbetering van de leefomstandigheden van de vogels of op het
beschermen van de vogels zelf, onder andere tegen predatie, onder andere
door de kraai. Maatregelen die toegepast worden ter verbetering van de
leefomgeving, zijn:

• Het opstellen en in gebruik nemen van het weidevogelconvenant Vughtse Gement. Dit convenant heeft als doel `de bestaande populatie te behouden en zo mogelijk te vergroten’.
• Het verwijderen van bomen (met als doel het voorkomen dat zwarte kraaien in de bomen nestelen en deze als uitkijkpost gebruiken voor predatie van weidevogels);
• Het pachten onder voorwaarden met inrichtingseisen ten behoeve van weidevogels;
• Het vermindering van verstoring in de breedste zin. Wanneer weidevogels verstoord worden, verlaten zij vaak het nest, waardoor luchtpredatoren zoals de zwarte kraai kans hebben om nesten leeg te eten. Toegepaste maatregelen zijn:
  • Aangepaste werkwijze vrijwilligers: het tellen van de legsels en observeren van het gedrag van de vogels gebeurd op afstand met verrekijker en telescoop;
  • Publieksvoorlichting: Er is een grote recreatiedruk binnen het gebied. Storing vindt dan ook plaats door recreanten (met honden). Door mensen bewust te maken van de aanwezigheid van weidevogels probeert men verstoring door recreatie te minimaliseren;
  • Tijdens broedseizoen minder tot geen activiteiten: het gaat daarbij bijvoorbeeld om het plofveld, waar de EOD munitie onschadelijk maakt en het vliegen van modelvliegtuigjes en drones boven het kernbroedgebied.

Maatregelen die getroffen worden ter voorkoming van predatie, onder andere door de kraai, zijn:

• Toepassing van de maatregel Wei-Vosvrij. Provincie Brabant heeft eerderhet project 'Wei-vosvrij' gesubsidieerd. Bij wei-vosvrij als maatregel worden (delen van) percelen rondom afgezet met 4 schrikdraden. Deze schrikdraden zijn gekoppeld aan een schrikapparaat met een zonnepaneel. Veelal worden enkele hectares afgezet tot tenminste rasters van 50 x 50 meter. Dit is een succesvol project gebleken om predatie, onder andere door de vos, te voorkomen en wordt ook geadviseerd door Brabants Landschap.
• Afschot van de zwarte kraai onder de landelijke vrijstelling. In een (groot) gebied binnen de Vughtse Gement is afschot echter niet mogelijk door de aanwezigheid van een eendenkooi. Hierdoor kan het aantal zwarte kraaien dus niet gereduceerd worden met afschot.

Ondanks toegepaste maatregelen staat de weidevogelpopulatie in de Vughtse Gement onder grote druk. Predatie speelt hierbij een aanzienlijke rol. Uit de overzichten blijkt dat totale nest- en kuikenpredatie circa 50 procent bedraagt. De helft van de weidevogelkuikens overleeft dus niet lang genoeg om ook profijt te hebben van de maatregelen die zich richten op de verbetering van de leefomstandigheden.

De ontheffing is geldig voor de periode van 1 februari 2024 tot en met 31 oktober 2024 én voor de periode van 1 februari 2024 tot en met 31 oktober 2025.

3. Welke onderbouwing is er voor het op voorhand verlenen van een vergunning voor twee opeenvolgende jaren?

Antwoord:
Een vergunning kan voor meerdere jaren af worden gegeven als voldaan is aan de voorwaarden uit de wet. Dat is hier aan de orde. Er bestaat geen andere bevredigende oplossing, en de noodzaak speelt gedurende langere tijd. De staat van instandhouding voor de zwarte kraai is gunstig én de effecten van de kraaienvangkooi zijn zeer lokaal (enkel rondom de kraaienvangkooi). Om deze redenen wordt de ontheffing dan ook voor meerdere jaren afgegeven te weten voor de periode van 1 februari 2024 tot en met 31 oktober 2024, en voor de periode van 1 februari 2025 tot en met 31 oktober 2025.

4. Bent u het met ons eens dat kraaien ook dieren zijn?

Antwoord:
Ja

5. Vindt u het redelijk dat u in januari 2024 besluit dat één beschermde diersoort voor het grootste deel van twee opeenvolgende jaren, vogelvrij wordt verklaard om een andere beschermde diersoort te beschermen?

Antwoord:
Er is geen sprake van vogelvrijverklaring. Onderbouwd en onder voorwaarden wordt ingestemd met het opzettelijk vangen en het opzettelijk doden van de zwarte kraai. Enkel zwarte kraaien die in de vangkooi terecht komen worden gedood. Zwarte kraaien die niet in de kraaienvangkooi komen én binnen de afpalingskring van de eendenkooi aanwezig zijn, worden niet gedood.

6. Bent u met ons eens dat er betere manieren zijn om de weidevogelpopulatie te beschermen? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Nee, op dit moment zijn er voor deze locatie geen betere maatregelen toepasbaar om de weidevogelpopulatie te beschermen tegen predatie door de zwarte kraai.

7. Welke andere maatregelen worden parallel aan het plaatsen van de vangkooien genomen om de kwetsbare weidevogels te beschermen?

Antwoord:
Zie antwoord onder vraag 2.

8. Kunt u aan ons toelichten hoe het vangen van de kraaien in zijn werk gaat?

Antwoord:
Er worden twee kraaienvangkooien geplaatst binnen het gebied (buiten gebouwen). Aan de vangkooi zijn eisen gesteld qua grootte en materiaal. In de vangkooi is drinkwater en voedsel aanwezig. Er is doorgaans ook een kunstkraai neergezet. Door de opening aan de bovenzijde kan de kraai de kooi in, maar er niet meer uit. De uitvoerder controleert de vangkooi minimaal drie keer daags. Gevangen zwarte kraaien worden vervolgens zo snel mogelijk en zonder onnodig lijden met het geweer gedood.

9. Hoe regelmatig komt het voor dat er ook andere dieren in de vangkooien voor kraaien terecht komen?

Antwoord:
Soms is er sprake van bijvangst. De bijvangst gedurende de looptijd van de vorige ontheffing (looptijd 7 juli – 30 september 2022, en 1 februari – 1 juli 2023; Daadwerkelijke inzet 17 augustus – 30 augustus en 15 februari – 29 juni 2023) is als volgt: 1 havik, 5 roeken, 7 eksters en 43 kauwen.
De vangkooien zijn ongeveer vijf maanden ingezet.

10. Binnen welk tijdsbestek worden deze dieren vrijgelaten?

Antwoord:
De vangkooi wordt drie keer daags gecontroleerd. Een dier, anders dan een zwarte kraai, wordt op dat moment direct vrijgelaten.

De officiële bekendmaking is openbaar toegankelijk voor de lezer. Voor inzage in de bijbehorende stukken bij de bekendmaking (het besluit) moet een afspraak worden gemaakt bij de Omgevingsdienst Brabant Noord (ODBN), of de stukken moeten worden opgevraagd.

11. Waarom staat er in de bekendmaking alleen dat er vangkooien worden geplaatst, terwijl in het daadwerkelijke besluit van de Omgevingsdienst Brabant Noord pas duidelijk wordt dat de gevangen kraaien worden gedood?

Antwoord:
Op grond van de Algemene wet bestuursrecht vindt de bekendmaking van een besluit plaats door toezending van het besluit aan de daarbij betrokkenen. Dat is in dit geval de aanvrager van de ontheffing. Daarnaast wordt van het besluit mededeling gedaan via publicatie in het Provinciaal blad op officielebekendmakingen.nl. Hierin staat een zakelijke weergave van de inhoud van het aangevraagde besluit. Niet alle overtreden verbodsbepalingen worden daarin genoemd. Die zijn te raadplegen in het besluit zelf.