Vragen over de vertraging van de komst van de inter­ci­tylijn Eindhoven - Aken

Indiendatum: 16 okt. 2023
Antwoorddatum: 7 nov. 2023

In het Eindhovens Dagblad stonden recent twee artikelen over de vertraging van de komst van de intercitylijn Eindhoven - Aken. Het ziet er naar uit dat een volwaardige, regelmatige verbinding niet voor 2030 is gerealiseerd. De eerste treinen rijden op z’n vroegst pas vanaf 2025.

Als reden voor de vertraging is de wisseling van provinciale bestuurders in de betrokken provincies (Brabant en Limburg), die waarschijnlijk verantwoordelijk gaan zijn voor de concessies, opgegeven. De portefeuille mobiliteit ligt na de wisseling weliswaar bij dezelfde gedeputeerde, maar de samenstelling van de coalitie is natuurlijk wel veranderd.

De gemeente Eindhoven wil graag dat de vertraging zo ver mogelijk terug wordt gebracht.

Wij hebben hierover enkele vragen.

1. Wat zijn precies de belemmeringen; waarom wordt de realisatie van de lijn zo vertraagd?

Antwoord:
De ambitie van betrokken partijen voor de korte termijn is om in de dagranden en weekenden een intercityverbinding Eindhoven – Aken te realiseren. Dit als opmaat naar een volwaardige intercityverbinding op middellange termijn. Voor de korte termijn moet op juridisch vlak een keuze gemaakt worden over de vorm van decentralisatie. Het Rijk en provincie Limburg moeten daar afspraken over maken. Financieel gezien gaat het om het dragen van de exploitatietekorten. Tot slot vormt uitvoeringstechnisch de beschikbaarheid van zowel materieel als personeel nog een knelpunt voor ProRail en de vervoerder. Evenals noodzakelijke studies die door ProRail uitgevoerd moeten worden naar onder andere infrastructuurcapaciteit, overwegveiligheid en milieu- en geluidsruimte. Belemmeringen voor de middellange termijn hangen samen met grote infrastructurele aanpassingen rondom station Eindhoven. Hiertoe is een MIRT-verkenning gestart.

2. Heeft de andere samenstelling van de coalitie invloed op de wensen van de provincie rond de intercitylijn Eindhoven – Aken? Zo ja, graag een toelichting.

Antwoord:
Nee, ook in ons bestuursakkoord hebben we aangegeven belang te hechten aan goede internationale verbindingen. Bovendien geven we in het Beleidskader Mobiliteit aan dat internationale verbindingen naar economische kerngebieden, intercontinentale luchthavens en knooppunten van het internationale hogesnelheidsnetwerk in Duitsland en België voor Brabant belangrijk zijn en blijven.

3. Bent u het met gemeente Eindhoven en de Partij voor de Dieren-fracties in Eindhoven en Provinciale Staten eens dat de intercitylijn Eindhoven – Aken er zo snel mogelijk zou moeten komen?

Antwoord:
Ja, maar wij hebben ook begrip voor de zorgvuldigheid van de processen die nodig zijn om een dergelijke verbinding tot stand te brengen.

4. Bent u bereid zich hiervoor hard te maken, en welke middelen heeft u hiertoe?

Antwoord:
Ja, via de ingestelde bestuurlijke overlegtafel benadrukken wij continu het belang van voortgang. Vooralsnog zien wij echter geen rol voor de provincie Noord-Brabant in het afdekken van het exploitatietekort.

5. Hoe zijn de rollen bij deze kwestie verdeeld over het Rijk en de provincies? M.a.w., op welke wijze zijn we hier afhankelijk van het Rijk?

Antwoord:
Voor de intercityverbinding Eindhoven – Aken is er een door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) georganiseerde stuurgroep, waarin naast het ministerie ook Gedeputeerden Mobiliteit van de provincies Limburg en Noord-Brabant en de regiodirecteur van ProRail zitting hebben. Noord-Brabant heeft geen formele bevoegdheid rond het spoorvervoer naar Aken, deze bevoegdheid ligt primair bij het ministerie van IenW (inspanningsverplichting van NS uit hoofde van de hoofdrailnetconcessie) en secundair bij de Provincie Limburg (concessie Limburg).

6. Speelt Europa hierin ook een rol? Zo ja, welke?

Antwoord:
Nee.

7. Kan een intercitylijn vanuit Eindhoven, via Venlo, naar het Ruhrgebied ook een andere stad dan Aken aandoen; biedt dit meer haalbare alternatieven?

Antwoord:
Nee. In het licht van deze vraag is het goed om te weten dat er per december 2026 een directe treinverbinding start tussen Eindhoven en Düsseldorf. Reizigers kunnen natuurlijk wel in Aken overstappen op treinverbindingen naar andere steden.

8. Wat is de stand van zaken rond treinverbindingen vanuit Brabant naar België?

Antwoord:
Vanuit Brabant bestaan twee treinverbindingen met België. Het betreft de verbinding Breda – Antwerpen en de verbinding Roosendaal – Antwerpen. Op de verbinding Breda – Antwerpen zijn momenteel geen ontwikkelingen te melden. Deze verbinding wordt door NS 1 keer per uur als Intercity Direct via het HSL-spoor verzorgd. Over de verbinding Roosendaal – Antwerpen zijn we met het ministerie, de gemeente Roosendaal, NS en ProRail in gesprek om te komen tot een frequentieverhoging en/of versnelling op deze verbinding. Via een memo gedeputeerden zijn uw Staten geïnformeerd over de uitkomsten en afspraken van het BO MIRT 9 november 2022. Rondom Roosendaal – Antwerpen is daarin geconcludeerd dat de ambitie tot frequentieverhoging en versnelling niet haalbaar is voorafgaand aan de uitrol van ERTMS, maar wel wenselijk blijft na uitrol van ERTMS (momenteel voorzien 2026-2028).