Vragen over Edel­herten in het Groene Woud


Indiendatum: 11 dec. 2024

Geacht college,

In 2017 is door Brabants Landschap, in het kader van het u welbekende Landschappen van Allure, het Edelhert geherintroduceerd in het Groene Woud. Het Edelhert, door Brabants Landschap liefkozend ‘Koning van het woud’ genoemd, moest het boegbeeld van het Groene Woud worden. Edelherten zijn volgens Brabants Landschap een onmisbare schakel in de natuur door hun rol als grote planteneter.

In onze brief aan uw college van 1 juli 2013, hebben wij reeds aangegeven dat het leefgebied voor de Edelherten te klein is voor een gezonde ontwikkeling van de populatie. Ook hebben wij u, ten overvloede, duidelijk gemaakt dat afschot totaal ongewenst is. Hierover hebben wij de volgende vragen. Wij verzoeken u, waar u niet het bevoegde gezag bent, onze vragen dan voor te leggen aan Brabants Landschap en/of ARK Rewilding zodat onze vragen toch onderbouwd beantwoord kunnen worden.

1. Bent u met ons eens, dat een hertenpopulatie een gebied nodig heeft dat met de populatie mee kan groeien? Zo nee, waarom niet?

2. Met u met ons eens dat wanneer de dieren buiten het gebied treden, zij dit veelal doen in de natuurlijke uitoefening van hun gedrag (te weten, het zoeken naar een eigen territorium)?

3. Bent u met ons eens dat dit natuurlijke gedrag in een afgesloten gebied onmogelijk is? Zo nee, waarom niet?

In de veelgestelde vragen over de herintroductie van het Edelhert in het Groene Woud, zegt de daarvoor verantwoordelijke ARK Rewilding, het volgende:

"Wat als het er teveel worden?
De startgroep kan nog langzaam groeien tot een mooie groep edelherten die past in het gebied. Het uitgangspunt is dat het gaat om een zelfredzame populatie edelherten in natuurlijke dichtheden, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige natuur- en cultuurwaarden van het gebied. Daarnaast wordt ingezet op uitbreiding van het leefgebied. Denk aan aankoppeling van de Mortelen, ook van Brabants Landschap. Mocht de groep toch te groot worden voor het betreffende gebied, dan wordt in het uiterste geval overgegaan tot beheer oftewel afschot."

4. Vindt u het, evenals de fractie van de Partij voor de Dieren, onacceptabel dat de Edelherten, min of meer met voorbedachten rade, structureel zullen worden gedood wanneer zij uit het gebied treden?

5. Valt het structureel doden van de Edelherten – de dieren zijn immers inmiddels opgenomen in de provinciale opdracht voor invasieve exoten en verwilderde dieren – volgens u onder ‘in het uiterste geval overgaan tot beheer ofwel afschot’? Zo ja, waarom?

6. Vallen Edelherten in de provincie Noord-Brabant, onder invasieve exoten? Zo nee, waarom zijn de Edelherten opgenomen in de provinciale opdracht voor invasieve exoten en verwilderde dieren?

7. Bent u bereid om recht te doen aan het Edelhert, en deze aan te duiden als inheemse soort?

8. Blijven de gedode Edelherten in het Groene Woud voor de aaseters? Zo nee, wat gebeurt er dan met de gedode Edelherten?

9. Bent u bereid om er bij Brabants Landschap op aan te dringen om het gebied wél geschikt te maken voor een groeiende hertenpopulatie, zodat er geen Edelherten worden gedood? Zo nee, waarom niet?

10. Valt volgens u de puur menselijke ambitie voor het hebben van de Big 5 in Brabant nog te rechtvaardigen, als dit betekent alle Edelherten die er volgens de mens teveel zijn, worden gedood? Zo ja, waarom?

Brabants Landschap is als eigenaar verantwoordelijk voor de inrichting van het gebied, de zorg voor voedsel, de verzorging bij ziekte en de veiligheid voor bezoekers. Daarnaast dient de eigenaar goede afspraken te maken met partijen in de omgeving over wat er gebeurt als edelherten buiten het raster uitbreken. In het projectplan Edelhert van Het Groene Woud zijn voor het doden van de Edelherten nadere kaders en gedragsregels opgenomen. Eén en ander is vertaald naar een beheerregeling en protocol.

11. Mogen wij het projectplan Edelhert van het Groene Woud, de beheerregeling en het protocol ontvangen?

Wij vernemen graag uw reactie en danken u bij voorbaat voor de beantwoording.


Met vriendelijke groet,

Ellen Putman
Partij voor de Dieren Noord-Brabant

Indiendatum: 11 dec. 2024
Antwoorddatum: 20 jan. 2025

In 2017 is door Brabants Landschap, in het kader van het u welbekende Landschappen van Allure, het Edelhert geherintroduceerd in het Groene Woud. Het Edelhert, door Brabants Landschap liefkozend ‘Koning van het woud’ genoemd, moest het boegbeeld van het Groene Woud worden. Edelherten zijn volgens Brabants Landschap een onmisbare schakel in de natuur door hun rol als grote planteneter.

In onze brief aan uw college van 1 juli 2013, hebben wij reeds aangegeven dat het leefgebied voor de Edelherten te klein is voor een gezonde ontwikkeling van de populatie. Ook hebben wij u, ten overvloede, duidelijk gemaakt dat afschot totaal ongewenst is. Hierover hebben wij de volgende vragen. Wij verzoeken u, waar u niet het bevoegde gezag bent, onze vragen dan voor te leggen aan Brabants Landschap en/of ARK Rewilding zodat onze vragen toch onderbouwd beantwoord kunnen worden.

1. Bent u met ons eens, dat een hertenpopulatie een gebied nodig heeft dat met de populatie mee kan groeien? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja, in een natuurlijke situatie is dat wenselijk. In Het Groene Woud zijn de mogelijkheden daarvoor echter beperkt. Brabants Landschap en ARK Rewilding Nederland hebben in 2017 in een afgerasterd gebied van 260 hectare 13 edelherten uitgezet. De voorwaarden waaronder dit mogelijk was zijn besproken met belanghebbende partijen uit de streek. In 2019 is het gebied met nog eens ruim 100 hectare uitgebreid tot circa 360 hectare. Brabants Landschap en ARK Rewilding Nederland hebben de intentie om het gebied waar de edelherten leven nog verder te verruimen en zullen de mogelijkheden en randvoorwaarden hiervoor opnieuw verkennen.


2. Met u met ons eens dat wanneer de dieren buiten het gebied treden, zij dit veelal doen in de natuurlijke uitoefening van hun gedrag (te weten, het zoeken naar een eigen territorium)?

Antwoord:
Nee, het gebied waarbinnen de edelherten leven is geheel omrasterd waardoor de dieren normaliter niet buiten dit gebied kunnen treden. Als gevolg van bomen die op het raster zijn gevallen is het enkele keren voorgekomen dat het raster is beschadigd waardoor een aantal dieren buiten het gebied is geweest. Dit is door de beheerder direct hersteld. Volgens Brabants Landschap en ARK Rewilding Nederland vertonen de dieren geen gedrag waaruit blijkt dat er een drang bestaat om het gebied te verlaten.


3. Bent u met ons eens dat dit natuurlijke gedrag in een afgesloten gebied onmogelijk is? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Nee, de dieren leven in een omvangrijk, gevarieerd en rijk natuurgebied. De dieren kunnen hier een groot deel van hun natuurlijke gedrag uitoefenen en dragen zo bij aan de ontwikkeling van het gebied, meer natuurwaarden en biodiversiteit. Dit was een van de voornaamste overwegingen voor Brabants Landschap en ARK Rewilding Nederland om te werken aan de terugkeer van het edelhert in dit gebied.


In de veelgestelde vragen over de herintroductie van het Edelhert in het Groene Woud, zegt de daarvoor verantwoordelijke ARK Rewilding, het volgende:

"Wat als het er teveel worden?
De startgroep kan nog langzaam groeien tot een mooie groep edelherten die past in het gebied. Het uitgangspunt is dat het gaat om een zelfredzame populatie edelherten in natuurlijke dichtheden, waarbij rekening wordt gehouden met de huidige natuur- en cultuurwaarden van het gebied. Daarnaast wordt ingezet op uitbreiding van het leefgebied. Denk aan aankoppeling van de Mortelen, ook van Brabants Landschap. Mocht de groep toch te groot worden voor het betreffende gebied, dan wordt in het uiterste geval overgegaan tot beheer oftewel afschot."

4. Vindt u het, evenals de fractie van de Partij voor de Dieren, onacceptabel dat de Edelherten, min of meer met voorbedachten rade, structureel zullen worden gedood wanneer zij uit het gebied treden?

Antwoord:
Nee, in Brabant geldt een nulstand voor ontsnapte of vrijgelaten edelherten omwille van risico’s voor openbare (verkeers)veiligheid en schade aan landbouwgewassen. Ontsnapte of vrijgelaten dieren die buiten een omrasterd gebied treden moeten door de eigenaar gevangen en teruggebracht worden. Wanneer dat niet lukt, worden ze gedood.


5. Valt het structureel doden van de Edelherten – de dieren zijn immers inmiddels opgenomen in de provinciale opdracht voor invasieve exoten en verwilderde dieren – volgens u onder ‘in het uiterste geval overgaan tot beheer ofwel afschot’? Zo ja, waarom?

Antwoord:
De edelherten binnen het omrasterde gebied in het Groene Woud worden niet beheerd op basis van de genoemde provinciale opdracht. De dieren zijn eigendom van Brabants Landschap, die de populatie binnen het gebied zelf beheert. Omwille van de huidige en te ontwikkelen natuurwaarden en de structuurontwikkeling van de vegetatie wordt de populatie beheerd door middel van afschot. Het beheer wordt uitgevoerd in overleg met en na consultatie van de expert judgement groep, samengesteld uit beheerders en experts op dit gebied.


6. Vallen Edelherten in de provincie Noord-Brabant, onder invasieve exoten? Zo nee, waarom zijn de Edelherten opgenomen in de provinciale opdracht voor invasieve exoten en verwilderde dieren?

Antwoord:
Nee, het edelhert is geen invasieve exoot maar een inheemse diersoort. Momenteel komt het edelhert als wild levende soort niet voor in Brabant. In Nederland zijn er twee leefgebieden aangewezen voor in het wild levende edelherten, namelijk de Veluwe en Oostvaardersplassen. Daarbuiten komen vooralsnog enkel gehouden edelherten voor. Zo nu en dan worden edelherten illegaal uitgezet in natuurgebieden of ontsnappen er dieren. Deze worden beschouwd als verwilderde dieren waarop de provinciale opdracht van toepassing is.


7. Bent u bereid om recht te doen aan het Edelhert, en deze aan te duiden als inheemse soort?

Antwoord:
Onder de Omgevingswet en in het provinciale beleid is het edelhert aangewezen als een inheemse diersoort.


8. Blijven de gedode Edelherten in het Groene Woud voor de aaseters? Zo nee, wat gebeurt er dan met de gedode Edelherten?

Antwoord:
Nee, de meerwaarde van het achterlaten van dode dieren voor o.a. aaseters wordt door de beheerders wel erkend. Echter is dat in dit gebied helaas niet mogelijk. De edelherten zijn namelijk door de NVWA aangemerkt als ‘grof wild uit gesloten (omrasterd) gebied’. Hieraan is de verplichting verbonden om gedode dieren uit het gebied af te voeren naar een erkende wild- vewerkingsinrichting. Dit wordt ook zo uitgevoerd door de beheerder van de dieren.


9. Bent u bereid om er bij Brabants Landschap op aan te dringen om het gebied wél geschikt te maken voor een groeiende hertenpopulatie, zodat er geen Edelherten worden gedood? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Nee, Brabants Landschap heeft het gebied waar de edelherten leven reeds vergroot. En heeft aangeven in de toekomst, in overleg met de streek te willen verkennen of en hoe de edelherten opnieuw meer ruimte geboden kan worden.


10. Valt volgens u de puur menselijke ambitie voor het hebben van de Big 5 in Brabant nog te rechtvaardigen, als dit betekent alle Edelherten die er volgens de mens teveel zijn, worden gedood? Zo ja, waarom?

Antwoord:
De introductie van de ‘Big five’ was in 2012 onderdeel van de ontwerpnota “Brabant, uitnodigend groen”. Het specifieke onderdeel ‘Big five’ van deze nota heeft het echter niet gehaald in uw Staten, na een aangenomen motie (sept. 2012) om af te zien van dit voorstel. Uiteindelijk hebben Brabants Landschap en ARK Rewilding Nederland zelf het initiatief genomen om edelherten terug te brengen op eigen gronden in het Groene Woud. Zoals hierboven toegelicht hebben zij bij die keuze de voordelen voor de natuur laten prevaleren boven het bijkomende en noodzakelijke beheer van edelherten.


Brabants Landschap is als eigenaar verantwoordelijk voor de inrichting van het gebied, de zorg voor voedsel, de verzorging bij ziekte en de veiligheid voor bezoekers. Daarnaast dient de eigenaar goede afspraken te maken met partijen in de omgeving over wat er gebeurt als edelherten buiten het raster uitbreken. In het projectplan Edelhert van Het Groene Woud zijn voor het doden van de Edelherten nadere kaders en gedragsregels opgenomen. Eén en ander is vertaald naar een beheerregeling en protocol.

11. Mogen wij het projectplan Edelhert van het Groene Woud, de beheerregeling en het protocol ontvangen?

Antwoord:
De genoemde documenten zijn interne werkdocumenten van Brabants Landschap. Wij hebben van Brabants Landschap begrepen dat statenleden deze bij hen op aanvraag kunnen inzien. U kunt daarover contact opnemen met Brabants Landschap.

Interessant voor jou

Technische vragen over Statenmededeling Aanbieding Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS) 2.0 themabijeenkomst 29 november 2024

Lees verder

Vragen over het doden van ganzen

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer