Vragen over een vernielde dassen­burcht in Oss

Indiendatum: 18 jun. 2021
Antwoorddatum: 13 jul. 2021

Recent bereikte ons het bericht dat drie van de vier ingangen naar de dassenburcht in het Keltenbosje, bij bedrijventerrein Vorstengrafdonk in Oss, zijn vernield. Het is onbekend hoe het voor de dassen is afgelopen, of ze het hebben overleefd. Uit informatie opgevraagd bij stichting Das en Boom blijkt dat er rekening mee wordt gehouden dat de beschermde dieren een verstikkingsdood zijn gestorven.

Wij hebben hierover een aantal vragen.

1. Zijn deze zorgwekkende signalen over het lot van de dassen bij u bekend?

Antwoord:
Ja.

2. Heeft u meer informatie over het lot van de dassen? Zo ja, kunt u dat met ons delen?

Antwoord:
We zijn op dit moment met een onderzoek bezig. Wij kunnen u mededelen dat recentelijk (medio juni) verse sporen van de das zijn waargenomen rondom de aanwezige burchten.

Gevolgen zonnepark voor dassen
De dassenburcht ligt dicht bij een perceel waar initiatiefnemer Tomorrow Energy zonnepark De Mun wil realiseren, waarmee de gemeenteraad akkoord gaat.
Das en Boom heeft in 2020 bezwaar gemaakt tegen de plannen, omdat het zonnepark het leef- en foerageergebied van de dassenfamilie aantasten. Als het zonnepark daadwerkelijk gerealiseerd wordt, betekent dat volgens Das en Boom dat de beschermde dieren voor de derde keer moeten verkassen, nadat de dassen eerder al moesten wijken voor een bedrijventerrein.

We hebben op de website van de provincie geen natuurbeschermingsvergunning voor het zonnepark gevonden.

3. Is/was er een natuurbeschermingsvergunning nodig voor het zonnepark, gezien de mogelijke effecten voor (het leef- en foerageergebied van) de dassen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Wij kunnen hier momenteel geen sluitend antwoord op geven. Dit is in onderzoek. We hebben geoordeeld dat de rapportage ten behoeve van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) vergunning voor het zonnepark niet volledig is. In het eerste onderzoek zijn geen indicaties gevonden dat de locatie van het zonnepark een essentieel leefgebied voor de das is. In het vervolgonderzoek is geconcludeerd dat de aanwezigheid van primair foerageergebied niet wordt uitgesloten. Ook zijn de opgenomen maatregelen ten behoeve van de das onvoldoende.

4. Indien ‘ja’ op voorgaande vraag: is er een natuurbeschermingsvergunning verleend voor het zonnepark, of is er een aanvraag gedaan? Zo ja, kunnen wij de vergunning of de aanvraag inzien?

Antwoord:
Er is geen aanvraag gedaan of vergunning verleend.

5. Indien ‘ja’ op voorgaande vraag: zijn de belangen van de dassen en hun dassenburcht betrokken in de vergunningsprocedure? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Zie de beantwoording van de vragen 3 en 4.

6. Bent u het met ons eens dat als drie keer in 18 jaar dezelfde dassenfamilie verplaatst moet worden, er iets mis is met bescherming en inrichting van het gebied? Zo ja, welke maatregelen kunnen we als provincie, met natuurbeschermingsverantwoordelijkheid, nemen om te voorkomen dat er nog een verplaatsing nodig is (mits de dassen niet al zijn gedood)?

Antwoord:
De aanwezige dassen zijn inderdaad al eerder in 2014 verplaatst. Dit is gebeurd onder de bevoegdheid van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Naar aanleiding van een melding van een mogelijke overtreding op de Wet Natuurbescherming heeft de initiatiefnemer van Zonnepark De Mun een waarschuwing ontvangen. Voorafgaand aan de uitvoer van het zonnepark moet aan de zorgplicht zijn voldaan. Hierbij moet aangetoond worden dat de ontwikkelingen geen nadelige gevolgen hebben en dat de das niet verstoord wordt. Daarnaast zijn herstelmaatregelen opgelegd middels een last onder dwangsom aan de grondeigenaar van het perceel gelegen langs de dassenburcht, om ervoor te zorgen dat de das niet verder verstoord wordt en de burcht kan herstellen. De herstelmaatregelen die wij opleggen houden in dat de gebruiker van het perceel aangrenzend de dassenburcht, perceel B5483, een zone van 6 meter moet aanhouden, waarbinnen niet meer machinaal gewerkt mag worden. Binnen de 6 meter rondom de burcht mag wel handmatig gewerkt worden. Dit resulteert erin dat de das de burcht en toegangspijpen opnieuw kan uitgraven en zijn burcht uit eigen beweging kan herstellen.
Daarnaast wordt de gemeente als eigenaar van het perceel waarop de burcht is gelegen aangeschreven op de zorgplicht die zij op grond van de Wet natuurbescherming heeft, om de das en burcht(en) te beschermen.

7. Hoe vaak kun je een dassenfamilie verplaatsen?

Antwoord:
Dit is onbekend. Het Kennisdocument BIJ12 ‘das’ biedt hier geen inzicht in.

Opzettelijke vernieling
Wij gaan uit van opzettelijke vernieling. Eén keer vernielen zou aan onkunde en/of onwetendheid te wijten kunnen zijn, maar nadat de vernielde tunnels door vrijwilligers waren hersteld, zijn de tunnels opnieuw vakkundig dichtgeschoven.

Omdat de Das een beschermde diersoort is, heeft Das en Boom een melding gedaan bij de provincie als bevoegd gezag, waarop de Omgevingsdienst Brabant Noord (ODBN) is ingeschakeld om onderzoek te doen.
Gezien de mogelijke fatale gevolgen voor de dassen, beschermde dieren, vind de Partij voor de Dieren dat hier een serieus strafrechtelijk onderzoek naar uitgevoerd dient te worden.

8. Bent u het met ons eens dat het hier waarschijnlijk gaat om opzettelijke vernieling van de dassenburcht, gezien de herhaling? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Er is sprake van een overtreding op de verbodsbepaling uit artikel 3.10, lid 1, sub b, van de Wet natuurbescherming (Wnb). In gevolge de Wnb is het ten aanzien van de das verboden de vaste voortplantingsplaatsen of rustplaatsen opzettelijk te beschadigen en te vernielen. Er zijn echter geen aanwijzingen gevonden die leiden naar een (mogelijke) dader.

9. Ziet u hier een mogelijke link tussen vernieling van de dassenburcht en de belangen aangaande het beoogde zonnepark? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Wij zijn momenteel nog met het onderzoek bezig. Wij beschouwen het onderzoek naar de aantasting van de burcht als een casus op zich. Of er een link is naar het beoogde zonnepark hebben wij niet kunnen aantonen.

10. Doet de ODBN (ook) strafrechtelijk onderzoek naar de vernieling van de dassenburcht, gezien de mogelijke gevolgen voor de dassen? Zo nee, waarom niet, en bent u bereid de ODBN te verzoek alsnog strafrechtelijk onderzoek te doen?

Antwoord:
Nee, we hebben onvoldoende bewijs voor verder strafrechtelijk onderzoek. Het is namelijk onbekend wie het strafbaar feit daadwerkelijk gepleegd heeft.

Onderzoek door Royal Haskoning
In opdracht van Tomorrow Energy heeft adviesbureau Royal Haskoning in 2020 onderzoek gedaan naar de gevolgen van het zonnepark voor de dassen. Toen werd geconcludeerd dat er voldoende leefgebied voor de dieren overblijft, waardoor de plannen niet hoeven te worden bijgesteld.

Vorige week, in juni 2021, diende er een rechtszaak over aantasting van het foerageergebied van de dassen door het zonnepark. We lezen dat Royal Haskoning wederom in opdracht van Tomorrow Energy onderzoek heeft uitgevoerd naar de aanwezigheid van de dieren, waarna werd geconcludeerd dat er geen enkel spoor van dassen op de bewuste velden is gevonden, en dat de dassenburcht waarschijnlijk onbewoond is.

De Partij voor de Dieren vind het opmerkelijk dat een adviesbureau in eerste instantie concludeert dat het zonnepark geen essentiële gevolgen heeft voor de aanwezige dassen, om vervolgens te constateren dat er helemaal geen dassen aanwezig zijn.
Minstens zo opmerkelijk vinden wij dat een professioneel adviesbureau niet heeft opgemerkt dat er naast de onbewoonde kunstburcht een echte, wel bewoonde burcht is (of ‘was’, gezien de dassenburcht voorafgaand aan het tweede onderzoek lijkt te zijn vernield).
We zouden meer helderheid willen hebben omtrent de verschillende rapporten die zijn uitgebracht door Royal Haskoning, en in hoeverre de getrokken conclusies niet-congruent zijn.

11. Indien ‘ja’ op vraag 4: welke rol hebben de onderzoeksrapporten van Royal Haskoning gespeeld in het vergunningstraject? Is het al dan niet verlenen van de vergunning gebaseerd op de rapporten?

Antwoord:
Zie de beantwoording van vraag 3 en 4.

12. Heeft u beschikking tot de onderzoeksrapporten van Royal Haskoning? Zo ja, kunnen wij de rapporten ook inzien?

Antwoord:
Ja, we hebben de beschikking over de onderzoeksrapporten van Royal Haskoning. Deze zijn in te zien op ruimtelijkeplannen. Het betreft de bijlage 4 en 10. Daarnaast is nog een aanvullend rapport ontvangen. Deze is toegevoegd als bijlage.

13. Hoe is het mogelijk dat Royal Haskoning heeft gemist dat er behalve een onbewoonde kunstburcht een echte, wel bewoonde burcht aanwezig was in het Keltenbosje?

Antwoord:
Dit is niet bij ons bekend.