Haven­stra­tegie Moerdijk 2030

Eerste termijn:
Voorzitter. Tijdens de commissievergadering van 6 juni over de Havenstrategie had gedeputeerde Pauli het over een langspeelplaat, de "langspeelplaat Moerdijk". Grote ondernemers zouden de gedeputeerde toeroepen dat er nu eindelijk eens gebouwd moet gaan worden en dat de provincie heldere standpunten moet hebben. Wat ons betreft kunnen wij hier een duidelijk standpunt innemen en nu besluiten dat het LPM niet doorgaat in deze vorm, maar dat er op het huidige haventerrein gebouwd kan worden. Dan weten we allemaal, ook de ondernemers, waar we aan toe zijn. Volgens ons is er helemaal niet zo veel vraag naar nog meer distributiehallen in Moerdijk. Als je zo’n groot project plant met zulke grote risico’s en prijzen zoals bepaald in de business case, zou je zicht moeten hebben op de verkoop van de gronden en zouden er onderhandelingsgesprekken gevoerd moeten zijn. Maar wij tasten in het duister als het gaat om de vraag of en hoeveel bedrijven hebben aangegeven interesse te hebben en om hoeveel hectare het dan gaat. Ook de geheime stukken bieden daarin geen inzicht.

Wat daarentegen wel duidelijk en zichtbaar is, is dat er de afgelopen jaren juist een exodus van vertrekkende bedrijven is geweest: Adidas, Forever Direct, Spar, DHL, JCL, en Tetra Pak; over het verlies aan werkgelegenheid gesproken! Daarnaast zijn er vanwege faillissementen de laatste jaren nog eens tien bedrijven vertrokken. Die bedrijven hebben allemaal ruimte achtergelaten.

Toch zou er op het huidige haventerrein geen plek zijn voor logistieke bedrijven. De gronden zouden niet geschikt zijn voor zulke bedrijven, omdat er veel ruimte is gereserveerd voor chemische bedrijven, terwijl de bulkchemie al jaren in het slop zit. Op het terrein van Shell ligt nog 90 ha braak. Uit gesprekken tussen Shell en de SBBM (Stichting Behoud Buitengebied Moerdijk) blijkt dat Shell geen plannen heeft om deze gronden te ontwikkelen. Die 90 ha is weliswaar grond met een hoge milieucategorie, maar dat betekent niet dat zich daar geen bedrijven met een lagere milieucategorie kunnen vestigen. Op 90 ha passen heel wat bedrijven van 5 ha. Naast de Shell-gronden liggen er nog tientallen hectaren andere gronden braak op het huidige haven- en industrieterrein. Genoeg ruimte voor een eerste fase.

Waarom er geen moeite gestoken wordt om eerst die braakliggende gronden gebruiksklaar te maken, in plaats van nog meer waardevol agrarisch cultuurlandschap en natuur op te offeren voor een nieuw LPM, is ons volstrekt een raadsel. Het gaat ook in tegen de SER-ladder, het beleid van duurzaam grondgebruik en het herstructureren van bedrijventerreinen. We moeten de onomkeerbare schade die het voorliggende LPM aan het landschap zou toebrengen, niet uit het oog verliezen. Door de inpassing van het LPM verdwijnt een waardevol stuk cultuurlandschap, zo wordt het ook omschreven in de stukken. Voor het plaatsen van een aantal 15 meter hoge blokken met daarop autoparkeerplaatsen wordt een historisch krekenpatroon verwoest. Het eiland van Moerdijk en de polderdijken gaan dan ook verloren. Natuurlijk zijn er plannen voor compensatie van deze aantastingen, maar waarom zouden we dit stukje grond niet gewoon ongemoeid laten?

Niet alleen voor het landschap zou de realisering van het LPM onomkeerbare schade opleveren, maar ook voor de financiën van het Havenschap, de provincie en de gemeente Moerdijk. Ook voor de financiën maakt het geen verschil dat we eventueel eerst de 1e fase realiseren en dan verder kijken. Het landschap is dan al verwoest en ook zijn dan al veel meer kosten dan opbrengsten gerealiseerd.

Onze fractie heeft samen met de OSN en 50Plus een extern bureau ingeschakeld die de directe kosten voor de aanleg van de 1e fase op ongeveer 100 miljoen euro schat. De baten van de eerste fase zouden daarentegen ongeveer 50 miljoen euro zijn. Dat is een verlies van maar liefst 50 miljoen euro en daarbij is de interne baan nog niet meegenomen. Na de eerste fase kunnen wij praktisch niet meer terug en zitten wij vast aan dit project. Als we het exploitatieplan zouden herzien, omdat we na de 1e fase niet door zouden gaan naar de volgende fases, komen bovendien alle extra kosten voor rekening van de maker van het exploitatieplan en dat is toch echt de provincie. Onze fractie ziet daarom ook totaal geen heil in het bouwen van het LPM. Wij vragen ons ook af of de provincie inzicht heeft in wat de oorzaken zijn van het verdwijnen van de bedrijven van de Moerdijk en of er goed genoeg gekeken is naar de mogelijkheid om logistieke bedrijven te vestigen op het huidige industrieterrein. Het kan toch niet zo zijn dat de provincie wel 140 ha agrarisch cultuurlandschap kan omtoveren naar een logistiek park, maar geen geschikte industriegronden kan aanpassen voor nieuwe ondernemingen? Is het LPM misschien een paradepaardje en levert het afblazen van de plannen te veel gezichtsverlies op? Ons wantrouwen in de huidige plannen wordt extra gevoed doordat niet duidelijk is te maken wat Moerdijk nou zou ontzettend geschikt maakt als locatie, beter dan bijvoorbeeld Tilburg of Venlo. De second opinion staaft dat wantrouwen.

Het realiseren van het LPM gaat ook ten koste van de leefbaarheid van Moerdijk. Meer dan de helft van de bewoners van Moerdijk heeft in de enquête aangegeven geen toekomst voor het dorp te zien als het LPM er komt en geeft er dan ook de voorkeur aan te vertrekken. De onlangs binnengekomen brief is eigenlijk een noodkreet. Wij moeten die niet zien als toestemming. Zij zeggen eigenlijk: als wij dan toch in de penarie zitten, dan maar het LPM; dan hebben wij ten minste nog wat leefbaarheid. Zo moeten wij die brief lezen. Je moet zeggen: het is het walhalla als wij het LPM aanleggen, je moet eens met die mijnheer gaan bellen. Ik heb dat gedaan en dan hoor je een heel ander verhaal.

De mensen zijn wanhopig en dan gaan zij gekke dingen doen. Het realiseren van het LPM gaat ten koste van de leefbaarheid. Deze klaagzang geeft wel aan hoe het gesteld is met de leefbaarheid van het dorp. Bewoners hebben last van stank en van sluipverkeer en dat zal alleen maar toenemen met de komst van het LPM, aangezien de interne baan pas in de tweede fase zal worden aangelegd en er hier geen beweging is om dat anders te doen. Als niet aan fase 2 wordt begonnen zal die situatie zo blijven. De uitstoot van schadelijke stoffen als fijnstof zit al tegen de grens aan en zal er niet minder op worden. Wat ons betreft is het ook zonder realisering van het LPM nodig dat Moerdijk een leefbaarheidsimpuls krijgt.

Onze visie voor Moerdijk ziet er heel anders uit. Op het huidige haventerrein is voldoende plek voor een eerste fase van 30 ha met logistieke bedrijven van 5 ha groot, zonder interne baan, zonder exorbitante kosten en risico’s. De gronden waarop nu het LPM gepland is, komen ten goede aan landbouw, natuur en recreatie; er komen betere afspraken over stank, geluid en andere overlast tussen de inwoners van Moerdijk en de bedrijven; de normen worden aangescherpt en er worden maatregelen genomen om overlast te beperken. Zo maken wij van Moerdijk een leefbaar gebied!

Tweede termijn:
Voorzitter. In de brief die wij vanmiddag van Moerdijk hebben gekregen staan woorden als: laat het alstublieft niet gebeuren dat een dorp wederom in treurnis en wanhoop wordt gestort. Wat de Partij voor de Dieren betreft niet.

Wat onze eerste motie betreft merk ik op dat wij stellig de mening hebben dat het LPM of in ieder geval de huidige haven voldoende ruimte biedt om ontwikkeling voor logistieke bedrijven mogelijk te maken.

De tweede daaraan gekoppelde motie houdt in dat het geld dat nu voor de uitkoopregeling wordt gedacht, in dat geval niet nodig is en voor de leefbaarheid kan worden ingezet. Ik denk dat de burgers van Moerdijk daar in ieder geval recht op hebben, gezien de commotie die is ontstaan.

De gedeputeerde herhaalt de woorden uit de second opinion: ontwikkeling LPM is niet onmogelijk. Zo lusten wij er nog wel een paar. Wij hebben vorig jaar over het LPM gevraagd of ontwikkeling van het LPM op het huidige haventerrein mogelijk is. Daarop is toen geantwoord dat het niet onmogelijk is, sterker nog: het is mogelijk. Het is dus redelijk dubieus dat de gedeputeerde nu aangeeft dat het toch niet mogelijk is.

We hebben aan gedeputeerde Pauli een vraag gesteld waarop hij niet heeft kunnen of willen antwoorden. Wij verwijzen in ieder geval naar de geheime stukken. Het is ons duidelijk dat er toch wel haken en ogen zitten in die stukken. Dat weet het college net zo goed als wij.

Niet geheim is dat zo’n logistiek park gefinancierd moet worden. Het gaat om een aanzienlijk bedrag. Ook is nog een eigen vermogen nodig. Wij zien niet in dat de haven op dit moment voldoende eigen vermogen heeft. Wij zien ook niet in dat de Bank Nederlandse Gemeenten op dit moment zonder een solide businesscase en voldoende eigen vermogen financiering geeft voor een dergelijk groot terrein. Onze vraag aan het college is dus hoe het denkt dit hele park te gaan financieren.

Het woord van de gedeputeerde daarin is in ieder geval niet voldoende. Gedeputeerde De Boer had het erover dat voor het eerste deel van het terrein geen interne baan nodig is omdat het zou gaan om drie à vier vrachtauto’s per anderhalve bedrijf. Dan is onze conclusie dat de interne baan ook in de verdere ontwikkeling niet nodig is omdat het om een minimum aantal vrachtwagens gaat. Dat betekent ook dat de industrie helemaal niet haven gerelateerd is want ze kunnen prima over de weg gaan. Dit betekent dat wij van het begin af aan over dit onderdeel zijn voorgelogen. Het is dus in het geheel niet nodig aan een haven te zitten; dat blijkt hieruit.

Voorzitter. Amendement A1 over de Roode Vaart vinden wij prima. Amendement A2 over de Havenstraatregie en het LPM steunen wij natuurlijk omdat we dan nu geen besluit nemen over het LPM. Wij zijn tegen motie M1 over de governancestructuur omdat wij niet willen dat de provincie nog verder deel gaat nemen aan risicovolle projecten. Hoe eerder wij eruit kunnen, hoe beter. In motie M2 wordt eraan gerefereerd dat het LPM er zou moeten komen. Wat ons betreft niet in deze vorm; wij zijn dus tegen. Wij zijn absoluut voor een frisse toekomst voor Moerdijk, motie M3. Wij zeggen "nee" tegen motie M4, Haast met multimodaal Moerdijk, want wij geloven niet in het Moerdijk. Tegen motie M5, Monitoring leefbaarheid, zeggen wij 100% ja.