Vervolgvragen over de hoge doses meststoffen in het Noord-Brabantse grondwater

Vragen
Vervolgvragen over de hoge doses meststoffen in het Noord-Brabantse grondwater

Vragen Antwoorden

Indiendatum: aug. 2017

Schriftelijke vervolgvragen van de Statenfractie van de Partij voor de Dieren aan het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant betreffende de hoge doses meststoffen in het Noord-Brabantse grondwater.

Geacht college,

18 Juli ontvingen wij uw beantwoording van de schriftelijke vragen die wij 28 juni stelden over de hoge doses meststoffen in het Noord-Brabantse grondwater.

De zesde vraag en uw antwoord hierop waren als volgt:

6. De extra zuiveringen van grondwater worden (in eerste instantie) betaald door de waterwinbedrijven. Worden deze extra kosten ook doorberekend aan de afnemers van het water? Zo ja, om wat voor een bedrag gaat het jaarlijks in Noord-Brabant? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Ja, de zuiveringskosten maken onderdeel uit van de prijs van drinkwater die afnemers betalen. Op dit moment leiden vermestende stoffen op zichzelf nog niet tot systematische extra zuiveringskosten van drinkwater. Dit komt omdat het grondwatersysteem traag is, waardoor het decennia kan duren voordat effecten van activiteiten aan maaiveld (zoals bemesting) zichtbaar zijn op de diepte waar het drinkwater gewonnen wordt.

Ons inziens is dit geen bevredigend antwoord. Het antwoord gaat rechtstreeks in tegen de realiteit zoals deze wordt geschetst in het artikel en het onderzoeksrapport waar in de vragen naar is gerefereerd.

Zo is in het Trouw-artikel te lezen: “Tientallen grondwaterwinpunten in Oost- en Zuid-Nederland zijn vervuild met meststoffen. Van dat grondwater zuiver drinkwater maken wordt steeds moeilijker en duurder. Die waarschuwing richten de tien Nederlandse waterbedrijven aan de regering. (…) De vervuiling bereikt de consument niet, doordat de waterbedrijven die eruit zuiveren. Er zijn de afgelopen jaren 21 waterwinpunten gesloten omdat het water zo vervuild was dat zuiveren te kostbaar werd.”

Over de in uw beantwoording correct aangehaalde traagheid van het grondwatersysteem wordt het volgende gezegd: “Doordat het lang duurt voordat meststoffen het grondwater bereiken en dat water weer opgepompt is, verwachten de drinkwaterbedrijven nog decennialang 'mestgerelateerde problemen' te ondervinden.”

De Vereniging van Waterbedrijven in Nederland (Vewin) geeft hiermee aan dat de problemen zich nu al voordoen en dat deze, vanwege de traagheid van het grondwatersysteem, zich nog lang voor zullen blijven doen.

Vanwege het feit dat de waterbedrijven de vervuiling door meststoffen heden ten dage al zuiveren, blijft de relevantie van onze vraag over de extra kosten overeind. Wij stellen deze vraag daarom nogmaals.

1. De extra zuiveringen van grondwater worden betaald door de waterwinbedrijven en deze extra kosten worden uiteindelijk doorberekend aan de afnemers van het water. Om wat voor een bedrag gaat het jaarlijks in Noord-Brabant?

2. Zijn er extra kosten gemoeid met het sluiten van waterwinpunten, waardoor er bij andere waterwinpunten elders, ter compensatie mogelijk meer water wordt gewonnen? Zo ja, om wat voor een bedrag gaat het jaarlijks in Noord-Brabant?

In de beantwoording geeft u ook aan dat de effecten van waterwinning op de hydrologische toestand onderdeel zijn van een Milieu Effect Rapportage (MER). Afhankelijk van de uitkomsten hiervan worden maatregelen getroffen.

3. Worden de resultaten van zo een MER na verloop van tijd nog eens getoetst aan de werkelijkheid (o.a. in het kader van verdroging) en worden daar conclusies uit getrokken, bijvoorbeeld door het beleid bij te stellen of door prudenter om te gaan met het verlenen van nieuwe vergunningen? Zo ja, na hoeveel tijd en op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

Wij vernemen graag uw reactie en danken u bij voorbaat voor de beantwoording.

Met vriendelijke groet,

Marco van der Wel en Paranka Surminski
Partij voor de Dieren

Indiendatum: aug. 2017
Antwoorddatum: 29 aug. 2017

Wij beantwoorden deze vragen als volgt.

Antwoord:
De totale zuiveringskosten in Brabant voor de productie van drinkwater bedragen ongeveer 22 mln. euro per jaar. Op dit moment leiden vermestende stoffen niet systematisch tot extra zuiveringskosten.
In het algemeen streven drinkwaterbedrijven ernaar de zuiveringskosten, en daarmee de prijs van drinkwater voor de afnemers, zo laag mogelijk te houden.
Ondiepe winningen met een zandige ondergrond zijn meer kwetsbaar voor invloeden vanaf maaiveld zoals meststoffen, maar ook bestrijdingsmiddelen. Mede als gevolg hiervan zijn de afgelopen vijf jaar twee ondiepe winlocaties gesloten (Vierlingsbeek, Boxmeer) en is een winlocatie verdiept (Budel). Voor de winning van Macharen is Brabant Water voornemens deze in 2018 te sluiten. Door het sluiten van deze ondiepe winlocaties zijn elders (winningen van Veghel en Loosbroek) juist uitgebreid. Deze uitbreidingsmaatregelen vergen wel investeringen van het drinkwaterbedrijf (zie antwoord op vraag 2) maar hebben niet tot extra zuiveringskosten geleid.

Antwoord:
Ja, bij het antwoord op vraag 1 hebben wij aangegeven dat dit aan de orde is. De eenmalige investeringskosten voor de hier genoemde verplaatsingen en verdiepingen bedragen ongeveer 24 miljoen euro. Deze kosten zijn echter niet uitsluitend te relateren aan de gevolgen van bemesting; er waren diverse aanleidingen om deze winningen te verplaatsen en te verdiepen, zoals (1) de kwetsbaarheid van de winning, (2) de verslechtering van de waterkwaliteit, (3) een geplande renovatie van de installaties, en (4) de relatie met andere functies in de omgeving.

Antwoord:
Ja, onderdeel van de procedure is een evaluatie van de effecten op de omgeving zoals die in de milieueffectrapportage zijn beschreven. Daarnaast is in alle grondwateronttrekkingsvergunningen een monitoringsplicht opgenomen; de hydrologische toestand en het effect op de omgeving wordt gevolgd en waar nodig kan aan de hand van deze inzichten worden bijgestuurd.
Los van individuele vergunningen wordt eens per 6 jaar een rapportage over de toestand van het grondwater in Brabant opgesteld, met onder andere aandacht voor verdroging. De uitkomsten van deze rapportage is mede bepalend voor het beleid en de uitvoering.
Daarnaast wordt dit jaar onderzoek gedaan naar de draagkracht van het grondwatersysteem, met onder andere aandacht voor aanvulling en onttrekking van grondwater. Dit draagkrachtonderzoek is bedoeld als inhoudelijke bouwsteen voor de verdere ontwikkeling van het grondwaterbeleid zoals aangekondigd in het Provinciaal Milieu en Waterplan 2016-2021.

Gedeputeerde Staten van Noord Brabant,

de voorzitter, de secretaris,
prof. dr. W.B.H.J. van de Donk ir. A.M. Burger