Tech­nische vragen over de toename van onthef­fingen voor het verjagen en afschieten van knob­bel­zwanen

Indiendatum: 4 feb. 2021
Antwoorddatum: 10 feb. 2021

In de afgelopen jaren is het aantal verleende vergunningen voor verjagen met ondersteunend afschot van knobbelzwanen toegenomen. In 2018 zijn er twee ontheffingen verleend, in 2019 ook twee, maar in 2020 acht ontheffingen. Dit jaar zijn er tot nu toe twee ontheffingen verleend. Wij hebben hierover enkele technische vragen.

1. Hoeveel zwanen zijn er onder deze ontheffingen geschoten?

Antwoord:
In totaal zijn onder de ontheffingen, afgegeven in de periode 2018 tot heden, 141
zwanen gedood.

2. Welke diervriendelijke, preventieve middelen zijn er per ontheffing ingezet om landbouwschade te voorkomen?

Antwoord:
In de Faunaschade Preventiekit van BIJ12 faunazaken, wordt voorgeschreven welke preventieve middelen genomen dienen te worden om schade te voorkomen. In de ontheffingsvoorschriften zijn daarover de volgende voorwaarden opgenomen:
- Van deze machtiging mag uitsluitend gebruik worden gemaakt op voorwaarde dat minimaal twee van de volgende preventieve middelen op de percelen op effectieve wijze zijn ingezet.
a. Visuele middelen als vlaggen, vogelverschrikkers, ballonnen, flitsmolens , welke door elkaar gebruikt worden en elkaar ook kunnen vervangen.
b. Akoestische middelen als knalapparaten, vogel-afweerpistool of schriklinten.
c. Menselijke verjaging.
d. of andere effectieve middelen zoals voor deze soort genoemd worden in de Faunaschade Preventiekit (PK), Module zwanen van BIJ12 Faunazaken.
- Minimaal één type preventieve maatregel moet actief in werking zijn tijdens de looptijd van de ontheffing.
- De preventieve middelen moeten vervolgens op een doelmatige wijze in werking worden gehouden, gedurende de looptijd van de machtiging.
- De vooraf genomen preventieve maatregelen worden gepubliceerd op de website: https://www.faunabeheereenheid.nl/noordbrabant/Publicaties

Het valt op dat er in 2019 een groot verschil zit tussen de getaxeerde schade door knobbelzwanen (€4.206) en de uitgekeerde schade (€1.040), zie hieronder:
Schade knobbelzwanen Noord Brabant

3. Hoe is dit grote verschil tussen getaxeerd en uitgekeerd te verklaren?

Antwoord:
In 2019 waren er in Noord-Brabant in totaal 5 tegemoetkomingsaanvragen voor schade aangericht door knobbelzwanen. Van deze 5 tegemoetkomingsaanvragen die wel getaxeerd zijn is er slechts 1 verleend. Redenen voor het afwijzen van de overige tegemoetkomingsaanvragen was dat de aanvrager niet tijdig een ontheffing voor schadebestrijding van knobbelzwanen had aangevraagd. Op grond van de provinciale beleidsregels dient een aanvraag voor een tegemoetkoming dan afgewezen te worden.

4. Waarom is de schade niet meer op postcodeniveau te raadplegen, zoals eerder wel mogelijk was, op de website van BIJ12?

Antwoord:
Bij het rapporteren op postcodeniveau was het in sommige gevallen mogelijk om schade tot op individuele agrariërs te herleiden. Vanwege de privacy van deze grondgebruikers rapporteert BIJ12 niet meer op postcodeniveau.

5. Voor welke postcodelocaties zijn er in 2020 schades uitgekeerd?

Antwoord:
Wij kunnen u deze gegevens niet aanleveren. Zie het antwoord op vraag 4. Wel kunnen wij de ruimtelijke verspreiding van de getaxeerde schade door knobbelzwanen in 2020 aangeven per wildbeheereenheid. In 2020 zijn er tegemoetkomingsaanvragen voor schade door knobbelzwanen aangevraagd in de WBE’s Land van Altena en Hooge Zwaluwe.

6. Voor welke postcodelocaties zijn er in 2020 ontheffingen aangevraagd en/of verleend?

Antwoord:
De ontheffingen voor beheer van knobbelzwanen worden afgegeven op basis van kadastrale gegevens, niet op postcodeniveau.

7. Zijn er in 2020 ontheffingen aangevraagd en/of verleend waar geen schade was?

Antwoord:
Op grond van de Wet natuurbescherming en de Beleidsregel natuurbescherming NoordBrabant verlenen wij enkel een incidentele ontheffing ter voorkoming van belangrijke schade aan gewassen. In een aanvraag dient daarom, naast een onderbouwing dat er geen alternatief is en de staat van instandhouding niet verslechtert als gevolg van de aangevraagde handelingen, onderbouwd te zijn dat de ontheffing noodzakelijk is ter voorkoming van belangrijke landbouwschade. In 2020 zijn geen ontheffingen aangevraagd, en dus evenmin verleend, waarin dit niet of onvoldoende onderbouwd was.

Het is ons niet duidelijk of het nog zo is dat er een stappenplan geldt, waarbij eerst diervriendelijke preventieve maatregelen genomen moeten worden om faunaschade te voorkomen, alvorens overgegaan mag worden tot verjaging met ondersteunend afschot, alvorens de dan alsnog geleden faunaschade uitgekeerd kan worden.

8. Klopt het dat één van de voorwaarden voor het uitkeren van faunaschade is dat er voldoende preventieve maatregelen genomen moeten zijn? Zo nee, hoe verhouden preventieve maatregelen zich dan tot het uitkeren van faunaschade? Graag toelichting en/of verwijzing naar de bepalende stukken.

Antwoord:
Ja dat klopt. Grondgebruikers die een tegemoetkoming in de schade willen aanvragen moeten tenminste twee keer per week knobbelzwanen verjagen met ondersteunend afschot.

9. Hoeveel zwanen zijn er gedood in Noord-Brabant in 2020? Zijn dat er meer of minder dan voorgaande jaren?

Antwoord:
In 2020 zijn er 38 knobbelzwanen gedood. Gemiddeld zijn dit er minder dan in voorgaande jaren. Het beeld wat er jaarlijks aan knobbelzwanen geschoten wordt wisselt sterk.