Vragen over de Wolf in Brabant


Indiendatum: 27 mei 2020

Geacht college,

Op 15 februari 2019 heeft de provincie een themabijeenkomst georganiseerd over wolven in Nederland. Deze bijeenkomst was bedoeld voor terreinbeheerders, beleidsmedewerkers en houders van kleinvee. Er werd uitgebreide en diepgaande informatie gegeven over het voorkomen en het gedrag van de wolf, de inzet van preventieve middelen ter voorkoming van schade aan vee en het omgaan met en vermijden van conflictsituaties. De bijeenkomst was zeer druk bezocht en veel belangstellenden moesten worden teleurgesteld.

1. Kunt u de informatie uit deze themabijeenkomst aan Provinciale Staten ter beschikking stellen, bijv. middels een online presentatie en/of een informatieve themabijeenkomst?

2. Bent u bereid binnenkort nog eens een dergelijk (online) themabijeenkomst te organiseren voor belanghebbenden en geïnteresseerden?

Een van de conclusies van het symposium is dat vrijwel alle hoge zandgronden in principe geschikt zijn als leefgebied voor de wolf.

3. Bent u het met ons eens dat we ons dus moeten voorbereiden op een permanent samenleven met deze toppredator, ook in Brabant? Zo nee, waarom niet?

4. Hoe gaat u de Brabantse samenleving, boeren en burgers, voorzien van de juiste informatie en voldoende preventieve middelen om conflictarm samenleven met de wolf mogelijk te maken?

5. Heeft u overleg met andere provincies, zoals Gelderland, om hun ervaring met wolven te gebruiken bij het uitwerken van Brabants beleid? Zo nee, waarom niet?

6. Bent u van mening dat het huidige Brabantse beleid voldoende is uitgekristalliseerd om te voorkomen dat we blijven hangen in crisismanagement en ad hoc beleid? Zo ja, waaruit blijkt dit?

Recentelijk heeft een wolf voor veel commotie gezorgd vanwege aanvallen op schapen in het gebied van de Langstraat. Daarbij zijn inmiddels enkele tientallen schapen gedood of gewond geraakt. Dit heeft ertoe geleid dat mensen dreigen het heft in eigen hand te nemen en de wolf illegaal af te schieten. Ook is gesuggereerd de wolf te vangen en te verplaatsen.

Het vangen of doden van een wolf is strafbaar krachtens Europees recht. Deskundigen geven aan dat een wolf praktisch niet is te vangen.

7. Bent u het met ons eens dat het illegaal afschieten van de wolf absoluut voorkomen dient te worden?

8. Bent u het met ons eens dat het vangen en verplaatsen van een wolf juridisch en technisch niet realistisch is?

9. Bent u het met ons eens dat de beste manier om conflicten te voorkomen bestaat uit het toepassen van preventieve bescherming van kleinvee, bijv. met wolvennetten en het 's nachts veilig stallen van kwetsbare dieren zoals schapen?

10. Bent u het met ons eens dat het goed afschermen van kwetsbare dieren de beste manier is om de wolf in de Langstraat te ontmoedigen nog langer in dit gebied te blijven?

Er worden in de media veel sprookjes verteld over wolven. Zo zouden wolven kinderwagens leegroven en zouden mensen ‘s nachts niet meer over straat kunnen.

11. Bent u bereid om actief voorlichting te geven in de regio Langstraat over de Wolf, bijvoorbeeld middels een voorlichtingsbijeenkomst, om misverstanden te voorkomen?

De provincie stelt wolvennetten beschikbaar voor houders van kleinvee. De beschikbaarheid van de netten is echter beperkt, en vooralsnog is er een tekort.

12. Kunt u voldoende in de behoefte voorzien? Zo nee, gaat u extra beschermingsmiddelen aanschaffen?

13. Waar kunnen houders van kleinvee informatie vinden over het toepassen van preventieve bescherming? Is deze informatie gemakkelijk toegankelijk?

14. Bent u op de hoogte van de mogelijkheid dat vrijwilligers, bijvoorbeeld van Wolven in Nederland, de kleinveehouders kunnen ondersteunen bij het gebruik van de wolvennetten? Zijn de schapenhouders ook op de hoogte van deze mogelijkheid?

Enige jaren geleden is door Bij12 een wolvenprotocol opgesteld met een escalatieladder.

15. Wanneer is dit protocol voor het laatst geactualiseerd? Is het nog steeds adequaat? Zo nee, wat zou er aangepast moeten worden?

16. Wie is de aangewezen organisatie om de praktische uitvoering van het wolvenprotocol te effectueren en te coördineren? Doet elke provincie dat apart of ligt hier een coördinerende rol voor Bij12?

17. Is de provincie, dan wel Bij12, op dit moment voldoende geëquipeerd met mensen, budget en middelen om het wolvenprotocol uit te voeren? Zo nee, hoeveel mensen, budget en middelen zijn er nog benodigd, en gaat u deze ook beschikbaar stellen?

18. Bent u het met ons eens dat het verstandig is om als provincies gezamenlijk en eenduidig op te trekken in het nemen van preventieve maatregelen? Is het mogelijk om daarvoor via IPO een coördinator aan te stellen?


Met vriendelijke groet,

Marco van der Wel,
Partij voor de Dieren

Indiendatum: 27 mei 2020
Antwoorddatum: 23 jun. 2020

Wij beantwoorden deze vragen als volgt.


1. Kunt u de informatie uit deze themabijeenkomst aan Provinciale Staten ter beschikking stellen, bijv. middels een online presentatie en/of een informatieve themabijeenkomst?

Antwoord:
De op 15 februari 2019 georganiseerde themabijeenkomst over wolven waar u naar verwijst, betrof een bijeenkomst die wij hebben georganiseerd voor houders van kleine landbouwhuisdieren, natuurorganisaties en voor andere geïnteresseerden. In deze openbare bijeenkomst stond een gezamenlijke voorbereiding op de komst van de wolf centraal met presentaties over de omgang met conflictsituaties tussen en mens en natuur, over ecologie en toekomstverwachting van de wolf en over verschillende manieren om schade te voorkomen. De presentaties van deze bijeenkomst zijn als bijlage bijgevoegd. Meer informatie over de wolf kunt u vinden op www.brabant.nl/wolf.


2. Bent u bereid binnenkort nog eens een dergelijk (online) themabijeenkomst te organiseren voor belanghebbenden en geïnteresseerden?

Antwoord:
Nee, wij zijn niet voornemens op korte termijn een themabijeenkomst te organiseren zoals de themabijeenkomst van 15 februari 2019. Gelet op de recente ontwikkelingen, waaronder die in de gemeente Heusden, ligt onze prioriteit bij het voorzetten en intensiveren van het overleg met de bij wolvenschade betrokken partijen en de gezamenlijke inspanning om wolvenschade zoveel mogelijk te voorkomen. In dat kader komt er, zoals recent toegelicht in de Statenmededeling Ontwikkelingen wolf in Brabant, een platform wolven in Brabant. Een op een later moment te organiseren themabijeenkomst kan een logisch en wenselijk vervolg hierop zijn.


3. Bent u het met ons eens dat we ons dus moeten voorbereiden op een permanent samenleven met deze toppredator, ook in Brabant? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja.


4. Hoe gaat u de Brabantse samenleving, boeren en burgers, voorzien van de juiste informatie en voldoende preventieve middelen om conflictarm samenleven met de wolf mogelijk te maken?

Antwoord:
Het mogelijke maken van het conflictarm samenleven met de wolf doen wij als provincie niet alleen en kunnen wij als provincie ook niet alleen. Dit vraagt om een gezamenlijke betrokkenheid en inspanning van overheden, maatschappelijke organisaties, dierhouders en burgers. Zie verder de beantwoording van de vragen 2, 12 en 13.


5. Heeft u overleg met andere provincies, zoals Gelderland, om hun ervaring met wolven te gebruiken bij het uitwerken van Brabants beleid? Zo nee, waarom niet?

Antwoord:
Ja. Over de uitvoering van het Interprovinciaal Wolvenplan is regelmatig overleg met andere provincies, waaronder de provincie Gelderland.


6. Bent u van mening dat het huidige Brabantse beleid voldoende is uitgekristalliseerd om te voorkomen dat we blijven hangen in crisismanagement en ad hoc beleid? Zo ja, waaruit blijkt dit?

Antwoord:
Het IPO-bestuur heeft, namens de twaalf provincies, het Interprovinciaal Wolvenplan vastgesteld. Dit plan geeft richting aan de gezamenlijke beleidsuitvoering door provincies. Gezamenlijke beleidsuitvoering is gewenst omdat zwervende wolven grote afstanden afleggen en een leefgebied van een gevestigde wolf zich niet aan provinciegrenzen hoeft te houden. Zoals gedeputeerde Elies Lemkes-Straver heeft toegelicht bij de op 5 juni aangenomen Actuele Motie M83 ‘Provinciale aanpak wolf’ zetten wij in op twee sporen. Het eerste spoor was gericht op het op korte termijn vinden van een oplossing voor de grote onrust die onder dierhouders en inwoners van de gemeente Heusden was ontstaan. Hierbij hebben provincie, de gemeente Heusden, de ZLTO en de Zoogdiervereniging intensief gewerkt aan een gezamenlijke aanpak, die inmiddels succesvol is gebleken. Het tweede spoor is gericht is op het samen met andere provincies bespreken van de eventuele leemte in het Interprovinciaal Wolvenplan als het gaat om zwervende wolven die veel problemen veroorzaken zoals in Heusden.


7. Bent u het met ons eens dat het illegaal afschieten van de wolf absoluut voorkomen dient te worden?

Antwoord:
Ja.


8. Bent u het met ons eens dat het vangen en verplaatsen van een wolf juridisch en technisch niet realistisch is?

Antwoord:
Ja, wij onderkennen dat het vangen en verplaatsen van een wolf complexe uitdagingen met zich meebrengt.


9. Bent u het met ons eens dat de beste manier om conflicten te voorkomen bestaat uit het toepassen van preventieve bescherming van kleinvee, bijv. met wolvennetten en het 's nachts veilig stallen van kwetsbare dieren zoals schapen?

Antwoord:
Ja. Preventie is en blijft een belangrijk uitgangspunt.


10. Bent u het met ons eens dat het goed afschermen van kwetsbare dieren de beste manier is om de wolf in de Langstraat te ontmoedigen nog langer in dit gebied te blijven?

Antwoord:
Ja. Preventie van wolvenschade was daarom ook een belangrijk uitgangspunt in de gezamenlijke aanpak.


11. Bent u bereid om actief voorlichting te geven in de regio Langstraat over de Wolf, bijvoorbeeld middels een voorlichtingsbijeenkomst, om misverstanden te voorkomen?

Antwoord:
Door ons, de gemeente Heusden en diverse andere partijen is actief voorlichting gegeven in de gemeente Heusden. Ook hebben de gedeputeerde, de burgemeester van de gemeente Heusden, de ZLTO en de Zoogdiervereniging een werkbezoek gebracht aan het gebied. Een voorlichtingsbijeenkomst is wel overwogen, maar daar is vanwege de Corona-maatregelen vanaf gezien.


12. Kunt u voldoende in de behoefte voorzien? Zo nee, gaat u extra beschermingsmiddelen aanschaffen?

Antwoord:
De primaire verantwoordelijk en wettelijke verplichting om vee te beschermen ligt bij de dierhouder. Deze verplichting neemt echter niet weg dat wij kijken hoe wij kunnen helpen. Getroffen veehouders, of veehouders in een regio met een zwervende wolf, kunnen daarom wolfwerende noodsets in bruikleen krijgen. Omdat veehouders primair zelf verantwoordelijk zijn voor hun vee, zijn deze in beperkte mate beschikbaar en bedoeld als noodoplossing. De behoefte kan daarom op momenten groter zijn dan waarin wij kunnen voorzien. Hoewel wij reeds extra noodsets hebben aangeschaft, kunnen wij niet garanderen dat wij iedereen die daarom verzoekt een noodset in bruikleen kunnen geven.


13. Waar kunnen houders van kleinvee informatie vinden over het toepassen van preventieve bescherming? Is deze informatie gemakkelijk toegankelijk?

Antwoord:
Bij12 geeft hier uitgebreide voorlichting over. In de Faunaschade Preventie Kit Wolven staat beschreven met welke preventieve maatregelen dierhouders schade door wolven kunnen voorkomen. Ook is een brochure beschikbaar over de bescherming van vee. Deze informatie is goed toegankelijk via de website van BIJ12.


14. Bent u op de hoogte van de mogelijkheid dat vrijwilligers, bijvoorbeeld van Wolven in Nederland, de kleinveehouders kunnen ondersteunen bij het gebruik van de wolvennetten? Zijn de schapenhouders ook op de hoogte van deze mogelijkheid?

Antwoord:
Ja, vrijwilligers van de Stichting Wolf-Fencing hebben dierhouders in Heusden ook geholpen bij het plaatsen van wolfwerende netten.


15. Wanneer is dit protocol voor het laatst geactualiseerd? Is het nog steeds adequaat? Zo nee, wat zou er aangepast moeten worden?

Antwoord:
Het protocol waar u naar verwijst betreft het Interprovinciaal Wolvenplan. Deze is op 24 januari 2019 namens de twaalf provincies door het IPO-bestuur vastgesteld. Zie verder ons antwoord op vraag 6.


16. Wie is de aangewezen organisatie om de praktische uitvoering van het wolvenprotocol te effectueren en te coördineren? Doet elke provincie dat apart of ligt hier een coördinerende rol voor Bij12?

Antwoord:
BIJ12 speelt een belangrijke rol in de uitvoering van het Interprovinciaal Wolvenplan door provincies. Zo geeft BIJ12 informatie over het voorkomen van schade, over het melden van wolvenschade en over de wijze van taxatie van schade en DNA-uitslagen. Daarnaast verleent BIJ12, namens ons, tegemoetkoming in schade. Voor een uitgebreidere toelichting verwijzen wij u graag naar de website van BIJ12.


17. Is de provincie, dan wel Bij12, op dit moment voldoende geëquipeerd met mensen, budget en middelen om het wolvenprotocol uit te voeren? Zo nee, hoeveel mensen, budget en middelen zijn er nog benodigd, en gaat u deze ook beschikbaar stellen?

Antwoord:
Ja.


18. Bent u het met ons eens dat het verstandig is om als provincies gezamenlijk en eenduidig op te trekken in het nemen van preventieve maatregelen? Is het mogelijk om daarvoor via IPO een coördinator aan te stellen?

Antwoord:
Zoals in ons antwoord op vraag 13 en 16 toegelicht, heeft BIJ12 een belangrijke rol bij de uitvoering van het Interprovinciaal Wolvenplan, waaronder het geven van voorlichting over de preventieve maatregelen die dierhouders kunnen nemen om schade door wolven te voorkomen. In dat verband heeft BIJ12 ook een Coördinator Wolf.


Overeenkomstig het door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant genomen besluit,
namens deze,

ing. H.J. van Herk,
programmamanager Natuurontwikkeling