Begroting 2017

Voorzitter,
Er is maar één wereld en die hebben we te leen.

We leven in een tijd waarin de burgers in toenemende mate argwanend staan tegenover globalisering en hun grip op het tempo van de globalisering kwijt zijn.

De langdurige periode van crises, zoals de economische crisis, maar ook de watercrisis, de vluchtelingencrisis en de ecologische crisis, heeft hun geloof in een ongeremd kapitalisme aangetast. Handel brengt welvaart, maar de gevolgen ervan zijn niet voor iedereen positief.

Hoogleraar economische geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht Bas van Bavel stelt dat we uit de geschiedenis kunnen leren dat elke vrijemarkteconomie na een periode van welvaart steevast ten onder gaat. En hij voorziet dat het ons ook zo zal vergaan: “Als de markt dominant wordt, ontstaat een race to the bottom.”

Door de vrijemarkteconomie stijgt in eerste instantie de welvaart, maar al snel ontwikkelt zich een kleine elite die meer profiteert dan de rest. Voor de opgepotte rijkdom vindt zij steeds minder rendabele toepassingen binnen die samenleving en het geld wordt in speculatieve beleggingen gestopt of buiten de samenleving geïnvesteerd. Zij trekt ook de macht naar zich toe (Putin, Trump). Dan zet de daling van de welvaart in en raakt de maatschappij in verval.

Wat we nu aan het doen zijn is dat we uit alle macht dat proces proberen te keren.

We zijn ons nog meer aan het richten op economische groei, nog meer vrijhandel en nog meer gebruik van onze natuurlijke hulpbronnen. We zien het in de praktijk van alle dag, alles wordt in geld uitgedrukt. Zo ook deze begroting. Terwijl er zo veel zaken zijn die niet in geld zijn uit te drukken. Zoals ons water, onze natuur, onze kunst en onze cultuur.

En daarom moeten we ons blijven verzetten tegen vrijhandelsverdragen met Oekraïne, tegen TTIP en tegen CETA.

Er is maar één wereld en die hebben we te leen.

Het is daarom erg belangrijk om ons beleid te richten op verantwoorde landbouw.

Een groot deel van de biologische producten in de winkel komt van buiten Brabant en buiten Nederland. Je zou zeggen dat dat kansen zijn voor Brabant. Toch loopt het aantal biologische boerenbedrijven, zowel bij akkerbouw als veeteelt, in Brabant al jaren terug. Als ik lees in dat we via Translab of UBA één initiatief voor biologische landbouw ondersteunen, vinden wij dat erg weinig. Wij denken dat er nog wel een schepje boven op kan.

Vanuit boeren hoor ik dat er grote behoefte is aan het versterken van het biologische netwerk. Bijvoorbeeld door startende boeren en boeren die willen omschakelen in contact te brengen met biologische boeren zodat ze kennis kunnen uitwisselen. Het versterken van dat netwerk willen we graag bij het college onder de aandacht brengen, en vandaar de motie Biologische landbouw op de kaart.

Voor de eiwittransitie geldt feitelijk eenzelfde redenering, ook hier ondersteunen we als provincie via de Translab of UBA nu 1 initiatief voor een nieuw plantaardig eiwitproduct als vleesvervanger (de insecten laat ik er nu even buiten). Dit terwijl in Gelderland recent een beleid is ingezet om als provincie, samen met universiteiten, bedrijven en anderen, een topsector eiwittransitie te vormen. Ik weet niet of onze provincie die ambitie heeft, tenminste dat lees ik nergens, maar we denken dat het wel verstandig is. Bijvoorbeeld omdat er veel innovatie mogelijk is, de eiwittransitie een belangrijke groeimarkt is, en een meer plantaardig eetpatroon ons enorm kan helpen bij het verkleinen van de veestapel. Via translab of een andere instantie kan er wat ons betreft wel wat steviger op worden ingezet, en vandaar de motie, Meer pit in het plantaardige eiwit.

Met betrekking tot dierenwelzijn willen we aanhalen dat voor zover de provincie iets aan dierenwelzijn kan doen de BZV een wassen neus is. Bedrijven kunnen onder de noemer van ‘duurzaam’ uitbreiden zonder ook maar een enkele dierenwelzijnsmaatregel te nemen. Dat blijkt ook in de praktijk uit het BZV-register.

Het percentage van dieren in Nederland dat met een Beter Leven-keurmerk wordt gehouden is volgens de dierenbescherming 15%. Het leeuwendeel daarvan heeft 1 of 2 sterren en 3 sterren bedrijven zijn er nauwelijks. Wij vinden dat het leeuwendeel van het gehouden vee een erbarmelijk leven heeft!

Nederland is koploper in het houden van heel veel dieren en Brabant is koploper binnen Nederland, maar we gebruiken die positie niet om het voortouw te nemen voor meer dierenwelzijn. Er gebeurt wel veel op het vlak van theorie, maar weinig tot niets in de praktijk.

Zweden, Zwitserland, Denemarken, Noorwegen, Verenigd Koninkrijk en Duitsland doen het beter dan Nederland. Zo gelden in deze landen (deels) de volgende maatregelen, die in Nederland niet gelden: verplichte daglicht, een aparte ruimte voor eten en drinken, zeugen krijgen nestmateriaal, de kraambox is niet toegestaan en voor biggen tot een maand oud is strooisel verplicht en daarna is stro verplicht.

Wij willen GS oproepen om méér te doen met de BZV!

Over de financiën hebben het nodige aan te merken.

Bij de aanpak van projecten volgen we steevast een vast patroon. We willen iets realiseren, zeg het pivot park. We formuleren er een doel bij, en we stoppen er als provincie geld in. Vervolgens passen we later in het proces de doelstelling aan en de verwachtingen bij (meestal omlaag) en vaak stoppen we er weer meer geld in. Het lijkt een structureel scenario.

Wij vinden het echt problematisch. Want in hoeverre was dan het oorspronkelijk plan realistisch en waren de doelstellingen haalbaar? Vaak is het zo dat je op zoek moet naar de cijfertjes. Het maakt het controleren enorm lastig!

Kijk bijvoorbeeld naar het opknappen van de vleugel en het verhuizen van de omgevingsdienst. Dat zou toch betaald worden uit de verhuur van de verbouwde aanbouw. De PVV stelt hier technische vragen over en uit de antwoorden wordt je vervolgens niets wijs. En dat gebeurt heel veel. Bij CHV, Merienburg, Big data, Biobased Campus, Aviolanda, Solar, RvR, KVL, etc, etc.

Wij vinden het verstandig dat er meer nadruk wordt gelegd op gebruik van de actieve informatieplicht. Oftewel, dat er jaarlijks getoetst wordt aan de businesscase en dus aan de doelstellingen en dat PS daarover actief geïnformeerd wordt. En wat ons betreft worden die gegevens ook gepubliceerd gelijk een subsidieregister.

Graag een reactie van het college hierop!

Als het over een grote post hebben, dan willen we het graag met u hebben over een mega project, het waterplan voor de zuid-westelijke delta. Een plan dat wordt opgehangen aan het verbeteren van de waterveiligheid en waterveiligheid. Als je gaat inzoomen is het een samenraapsel van oude en nieuwe voornemens van Rijk en provincies. Het is met 80 miljoen euro ook een kostbaar plan vol met haken en ogen en wij denken niet persé nodig. Het zou goed voor de natuur zijn, maar dat is erg dubieus, en de economie zou er van profiteren, maar dat is nog maar de vraag. De tweede kamer heeft in ieder geval de financiering in de wacht gezet.

Wij willen in ieder geval van het college de garantie dat we niet méér water richting de zee gaan dragen. Er is nu een tekort van 24 miljoen en wij voelen ons niet geroepen om dat tekort van uit Brabant aan te vullen wanneer het rijk niet over de brug komt.

Als we het dan over natuur hebben. We maken ons zorgen over het Natuurnetwerk Brabant met name over de realisatie en de effectiviteit van het programma. Helaas is het kennelijk niet mogelijk om tot de kern te komen omdat er steeds verwezen wordt naar de evaluatie van de BRUG gelden in 2017.

We willen de zorgen wel alvast met u delen. Duidelijk is dat het tempo van de aankoop van gronden voor natuur te laag ligt. In het huidige tempo halen we het eindresultaat in 2027 niet. Tevens is een punt van aandacht de onderbestedingen bij de directie ecologie en dan met name bij aankoop van gronden.

De vraag is waar komt dat door? En ook kan dat tempo omhoog!

Zijn er bijvoorbeeld voldoende plannen beschikbaar die naar voren gehaald kunnen worden als er zich kansen voordoen. En kunnen we op die manier onderbestedingen voorkomen?

Graag een reactie van het college.

Het uitvoeringsprogramma biodiversiteit en leefgebieden blijkt positieve resultaten te hebben. Het tempo ligt echter te laag om de gestelde doelen te halen. Het college stelt voor om een deel van het budget naar voren te halen. Wat ons betreft is dat een prima idee. Maar kunt u ons garanderen dat er ook op de lange termijn voldoende middelen zijn voor de noodzakelijke continuïteit?

In het kader biodiversiteit lijkt de aanpak voor de Brabantse bijen succesvol, ten minste gemeten aan de subsidiestroom. Of daadwerkelijk de bijen er beter van worden weten niet. Maar u gaat dat evalueren en wij wachten die evaluatie af. Indien de resultaten positief zijn, vragen wij u om het programma vanaf 2017 voort te zetten.

Een ander succesvol programma was de Fauna Opvang Brabant. Zij hebben veel goed werk gedaan. We hebben dat met eigen ogen kunnen zien. Overigens is van het oorspronkelijk budget nog een klein deel over en wij verzoeken middels een amendement om dat geld, ongeveer 60.000 euro, in 2017 beschikbaar te stellen aan de FOB.

We dienen de aangehouden motie over ganzen in. We kunnen het kort houden.

Cultuur, het is wel aardig, maar het mag niets kosten. Gelukkig hebben we als provinciale staten een cultuurbombardement gehad. Blijkbaar gaat er iets niet goed met het provinciaal beleid.

In de petitie stelt Rebecca Nelemans dat teveel instellingen goeie rapportcijfers krijgen van de adviescommissie kunsten, maar geen financiële ondersteuning. Noch van het Rijk, noch van de provincie. Er is een online petitie gestart die in 1 dag door 560 kunstenaars en kunstliefhebbers is ondertekent.

Joep Smeets zegt dat Afslag Eindhoven is een uniek Brabants gezelschap dat bewezen heeft prachtige, succesvolle voorstellingen op locatie maken. We kregen hierover zelfs een videoboodschap van Theo Maassen. Anja Reinhardt en Yuri Bongers van Vloeistof vinden dat het matchingsysteem voor flinke schade zorgt omdat je alleen provinciale subsidie krijgt als je ook landelijk subsidie krijgt. Pauline Roulants van United Cowboys constateert dat de danssector in een crisis terecht is gekomen, mede doordat de subsidies voor dans uitblijven.

Gedeputeerde kent u deze vragen vanuit de kunstsector in Brabant? En dat de provincie meer inzet moet plegen om de Brabantse kunst te ondersteunen.

Tot slot: Er is geen reserve aardbol. Er is maar één wereld en die hebben we te leen!