De door Gede­pu­teerde Staten voor­ge­stelde aanpak stikstof

Voorzitter,
Afgelopen vrijdag kwamen ze dan, de langverwachte beleidsregels voor de Brabantse stikstofproblematiek. De langverwachte oplossing, na veel gediscussieer en gedebatteer, hier in de Staten, met het IPO, de minister en zelfs de premier die gewicht in de schaal mocht komen leggen. Met veel bombarie werd het gepresenteerd maar uiteindelijk bleek het gebakken lucht te zijn.

De gebiedsgerichte aanpak is nog niet klaar, de regels voor intern en extern salderen zijn afgezwakt en deels nog niet mogelijk. Al met al zijn we er sinds 8 oktober alleen maar op achteruit gegaan! Geen duidelijkheid voor de boeren, geen bescherming van de natuur. Alleen de mogelijkheid om in 2020 weer flink meer uit te stoten om zo eerst de economie voorrang te geven.

Nog meer vertraging
Het was de bedoeling om stikstofuitstoot te verlagenvia het intern en extern salderen. Praktisch zal het een druppel op een gloeiende plaat zijn; met de nieuwe aanpak is het effect van de salderingsregeling nog kleiner geworden. Ook fictieve stallen en fictieve dieren mogen nu meegenomen worden in de saldering. Er wordt gegoocheld met 30 procenten alsof het een lieve lust is, maar wat is nou uiteindelijk het effect? Deze fictieve werkelijkheid kennen we van de PAS en we weten allemaal hoe het daarmee afgelopen is…

En alsof dit nog niet genoeg is hebben we ook nog het opschuiven van de beruchte deadline. Dat draagt bij aan nog meer vertraging in het oplossen van deze stikstofproblematiek.

We hebben allemaal afgewacht waar het college mee zou komen, als uitkomst van de onderhandelingen in IPO-verband. De gedeputeerde is op pad gestuurd en we moeten concluderen dat de uitkomst voor Brabant verlies betekent.

Natuur trekt aan het kortste eind
Hoewel het doel van de aanpak het verlagen van de stikstofdepositie moet zijn, ten behoeve van de onderdrukte Brabantse natuur, wordt nu concreet vooral de veesector weer verder ontzien van maatregelen. En wat doen we aan natuurherstel? Dat horen we volgend jaar een keer. Ondertussen kunnen veehouders weer vergunningen aanvragen. De omgekeerde wereld! Eerst nog meer uitstoten in 2020, om in 2021 dan met achterstand te beginnen aan de reductie.

In het beleidsstuk Brabantse Aanpak Stikstof staat te lezen dat Brabant een sterke historie kent in de zoektocht naar de goede balans tussen maatschappelijke en economische ontwikkelruimte en het behoud van natuur. Ik denk dat diegene per direct kan stoppen met zoeken. De balans is namelijk weer genadeloos opgeschoven naar de economische ontwikkelruimte ten koste van de natuur.

We moeten maatregelen nemen
Dat de PAS niet zou werken wisten we al vanaf het begin, en vanaf het moment dat de Raad van State dit ook definitief bevestigde wisten we dat we door de zure appel heen moeten bijten. Toch is er wéér uitgesteld en is de boel wéér vertraagd. Niet omdat er geen oplossing is, maar om de gemoederen te sussen en om het CDA aan boord te houden. Pluche boven natuurherstel.

Het wordt tijd om te beseffen dat hoe meer natuur en hoe robuuster die natuur is, hoe meer er economisch kan. Het op de pof leven kan gewoon niet meer. De significante daling van stikstofdepositie is de eerste, en voorlopig enige stap die we moeten zetten. Om maar even in geld-termen te spreken – want dat spreekt waarschijnlijk meer tot de verbeelding: we moeten eerst uit het rood komen, voordat we weer nieuwe luxe uitgaven kunnen doen. We kunnen pas herstellen als we zijn gestopt met schade berokkenen.

Een andere reden om de beleidsregel van 8 oktober te vervangen is de roep om gelijk beleid in alle provincies, maar dat is een non-argument. Brabants is niet Friesland, ook niet Noord-Holland of Overijssel. De enorme druk van de vee-industrie op het Brabantse land vergelijken met de landbouw in Flevoland is appels met peren vergelijken. Brabant is de meest vee-dichte regio van de wereld en het mestafvoerputje van Nederland. We hebben de afgelopen jaren – terecht – ons eigen landbouwbeleid gevoerd, gebaseerd op de Brabantse veehouderijproblematiek.

Wij vinden het dan ook onvoorstelbaar dat de zogenaamd groene partijen, GroenLinks, D66 en de PvdA, achter deze verder aftuiging van een werkelijke aanpak van de stikstofproblematiek staan. De intentie is om nu eindelijk, maar dan nu ook écht, werk te maken van een dalende stikstofdepositie, maar er is nog geen concrete uitwerking. Ondertussen kan de veesector wel weer gaan uitbreiden.

Tot slot voorzitter. De krantenkoppen stonden er vol mee: kabinet komt met maatregelen om de bouw vlot te trekken. De krantenkoppen hadden moeten zijn: kabinet komt na jaren van wanbeleid eindelijk met maatregelen om de, door het eigen beleid verwoeste, natuur vlot te trekken. De natuur wordt al jaren weg gezet als de boeman van ondernemend Nederland tot aan de idioterie aan toe om N2000-gebieden te schrappen. De Partij voor de Dieren had gehoopt dat de Brabantse delegatie meer meegenomen had vanuit Den Haag. Het heeft niet zo mogen zijn.

Tweede termijn
Voorzitter,
We zien hier, dat men zich op de een of ander manier steeds weer gaat verschuilen achter nieuwe dingen. Eerst de uitspraken van het Europese Hof en de Raad van State. Vervolgens verschuilen we ons achter commissie Remkes. Daarna achter de minister. En nu achter de gebiedsgerichte aanpak die nog niet af is. Wanneer is het klaar met deze smoesjespolitiek?

De VVD wil helemaal opnieuw gaan inventariseren, per natuurgebied, op zoek naar het absolute minimum voor de natuur. Tot dat alleen de economie nog bloeit. De vraag is of de VVD het werk van de RIVM opnieuw wil gaan doen. En vraag aan het college: Welke termijnen stel je er dan aan? Wat maakt het anders t.o.v. wat we nu al weten, namelijk, dat de depositie al veel te hoog is? Dat kost toch allemaal weer extra tijd, ook voor de boeren?

GL pleit voor meer ondersteuning aan biologische boeren, maar dat zien wij in het beleid niet terug. Kan het college aangeven wat we hier precies aan gaan doen?

PvdA geeft aan dat het verkeer ook wel ‘wat minder’ mag. Maar zou het niet drastisch minder moeten, als we het stikstofprobleem aan willen pakken? Er zijn toch geen taboes? Vooralsnog zien we dat er bomen worden gekapt om wegen te verbreden.

Verder zegt de PvdA terecht dat er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden… zodat er gebouwd kan worden. Is het niet halen van het target van 120.000 woningen taboe voor de PvdA? Gaan we stikstof verlagen om natuur te beschermen, of om Brabant dicht te bouwen?

Goed om te zien dat de SP onze zorgen om de balans deelt. De motie van de SP vinden we niet meer dan gerechtvaardigd, omdat we bij de omzetting naar het Rijksbeleid op het extern salderen al hebben moeten inleveren. De gedeputeerde heeft dit ook bevestigd, in de eerste termijn. Kan de gedeputeerde aangeven hoeveel dat compromis uit Den Haag ons aan stikstofreductie heeft gekost?

De CU-SGP-fractie sloot af met een pleidooi over balans tussen natuur en boeren. Dat kunnen we van harte onderschrijven, want de balans is nu compleet zoek. En dat is precies waar de schoen wringt. Een evenwichtige balans is nodig voor de natuur. Maar meer ruimte voor veehouderij is gewoon minder ruimte voor de natuur.

Nu terug naar het voorliggende beleid. Gedeputeerde Grashoff bevestigt dat deze nieuwe aanpak inderdaad een versoepeling is, met name op het vlak van extern salderen. Maar, over het algemeen zou dat nog wel reductie opleveren. De vraag aan de gedeputeerd is dan: hoe? Hoe levert het versoepelen van het extern salderen meer reductie op?

Het is voor het uitwerken van die gebiedsgerichte aanpak voor stikstofdepositiedaling, natuurlijk helemaal niet nodig om de veesector nog meer mogelijkheden te geven om snel ons en zichzelf nog verder in de nesten te werken. Het is juist contraproductief.

We dienen daarom een motie in waarmee we verzoeken intern en extern salderen niet toe te staan voordat de Gebiedsgericht Aanpak (GGA) is uitgewerkt. Want, zoals ik in de eerste termijn al aangaf: De significante daling van stikstofdepositie is de eerste, en voorlopig enige stap die we moeten zetten.

De meerderheid in de Staten geven aan dat we met een urgent probleem te maken hebben. Wat ons betreft is het onontkoombaar dat we gericht en onvrijwillig bedrijven uit gaan kopen. Wij dienen een motie in om de juridische mogelijkheden hiervan uit te werken.