Voorstel voor een Klimaat­ak­koord

Voorzitter,
Hier ligt een set van afspraken voor. Afspraken met overheden, kennisinstellingen en bedrijven. Afspraken, gebaseerd op afspraken die in Parijs zijn gemaakt, vier jaar geleden.

Het wordt tijd dat we meters gaan maken. We moeten voorkomen dat het klimaatakkoord een piñata wordt, vol met financiële middelen, waar we geblinddoekt tegenaan gaan slaan, opdat er een stortvloed van snoepjes uit komt. En er gaan heel wat middelen in, maar wat komt er uit? Wat is de effectiviteit van al deze afspraken op de opgave die ons voorligt?

‘Klimaatopgave’ is nogal een eufemisme. Er is een Klimaatcrisis. Landen dreigen onder water te lopen en elders dreigt er desastreuze droogte. We hebben wereldwijd klimaatvluchtelingen, en in Brabant zelf beginnen we de gevolgen ook te ervaren; denk aan de effecten van de droogte op natuur en landbouw. Als we het kunnen voorkomen, moeten we dat doen.

Geld rondpompen
Deze afsprakenset uit het klimaatakkoord is erg breed. Het lijkt een wirwar aan willekeurige wensen vanuit sectoren die hun individuele belangen willen veiligstellen. Wat we nu zien is vooral een verdienmodel, een verdienmodel voor bedrijven en instellingen, om zo veel mogelijk subsidie uit Den Haag, en de provincies, te trekken.

Een groot deel van deze maatregelen lijkt ons niet alleen heel kostbaar, maar niet effectief genoeg. Want hoeveel CO2-reductie kunnen we verwachten van elk van deze afspraken? Het doel moet niet zijn om zoveel mogelijk geld rond te pompen, maar om de enorme uitstoot van CO2 in te dammen. Geld rondpompen kunnen we als provincie ook wel zelfstandig. Dus eerst de effectiviteit en efficiency aantonen, dan pas de subsidiekraan open zetten.

Greenwashing
Zoals gezegd zien we van alles voorbij komen in de afsprakenset. Het gaat over wind- en zonneparken, waarbij de tendens wordt om de natuur hiervoor te laten inleveren. De natuur, die zelf geen bezwaar kan maken, zoals bewoners en ondernemers dat wel kunnen. Vogels en vleermuizen, die zelf geen elektriciteit gebruiken, krijgen de voor hen levensgevaarlijke molens in hun achtertuin. Van hen hoeven we geen zienswijzen over slagschaduw te verwachten, dus dat is lekker makkelijk.

Het gaat ook over biomassa. Bossen in Noord-Amerika kappen om hier te verbranden, omdat we hebben afgesproken dat dat CO₂-neutraal is. Hier in Brabant is er de afgelopen jaren ook lustig op losgekapt, wegens verdienmodellen die haaks staan op de klimaatambities. En nu kunnen we daarvoor weer de portemonnee trekken.

Ook zijn er afspraken over warmtenetten. Een verdienmodel voor fossiele multinationals die er ook figuurlijk erg warmpjes bijzitten, en dat proberen vast te houden met een stukje greenwashing. Leuk dat Shell warmte wil transporteren, maar het is weinig efficiënt en houdt de fossiele energievoorziening in stand. Het bedrijfsleven doet voorkomen alsof ze de investeringen niet zelf kunnen opbrengen. Een teken aan de wand, dus laten we ons daar niet aan branden!

Zoals gezegd, voorzitter: geld rondpompen kunnen we zonder deze afsprakenset ook wel.

Mestverwerking kost veel energie
In de afsprakenset zijn de belangen van de veehouderij weer goed vertegenwoordigd. De veesector wordt als energieopwekker voorgeschoteld. Maar er passen net zo goed zonnepanelen op de daken als de megastallen leeg zijn, en mest heeft in zichzelf geen energetisch rendement. Maar met een half miljard aan SDE-subsidies is het natuurlijk wel een machtig mooi verdienmodel.

Maar, hoe je het ook wendt of keert: mestverwerking draagt niet bij aan CO2-reductie. In welke vorm ons immense mestoverschot ook verkeert: de koolstof blijft er in zitten. Het proces van mestverwerking kost daarbij wel grote hoeveelheden extra energie. Voor de 500.000 ton mest die MACE jaarlijks in Oss wil gaan verwerken, is bijvoorbeeld zo’n 15 miljoen kWh elektriciteit en 1,2 miljoen m3 aardgas nodig; een hoop energie die allemaal weer duurzaam opgewekt moet worden.

Dit hoort helemaal niet thuis in een klimaatakkoord. We dienen dan ook een motie in waarin we verzoeken ons niet te committeren aan de afspraken aangaande de versnelling van de procedures voor vergunningverlening voor grootschalige mestverwerking.

Verantwoordelijkheid nemen
Onze bijdrage in de wereld is weliswaar klein, de heer Van den Berg weet op meerdere getallen achter de komma hóe klein precies, maar dat ontslaat ons niet van onze eigen verantwoordelijkheid om te handelen.

We moeten onze eigen verantwoordelijkheid nemen. Niet meer geld gaan strooien in de hoop dat anderen maatregelen nemen, maar in de eerste plaats ons eigen beleid klimaatproof maken.

Dus niet meer tripjes naar China organiseren en logistieke blokkendozen uit de grond stampen om de belastende wereldhandel verder aan te jagen, maar juist consuminderen bevorderen. Niet extra asfalt aanleggen zodat auto’s lekker door kunnen rijden, maar vol inzetten op minder auto’s op de weg.

We gaan als provincie over vele honderden miljoenen euro’s, maar wat is het effect van die uitgaven op de klimaatcrisis? We hebben begin dit jaar een motie aangenomen waarmee elk Statenvoorstel een klimaatparagraaf krijgt, zodat we bij elk voorstel duidelijk hebben wat het klimaateffect is. We zouden begin dit kwartaal een voorstel krijgen. Waar blijft die klimaatparagraaf, gedeputeerde?