Bestuurs­ak­koord 2020-2023 & Perspec­tiefnota 2020

Voorzitter,
Het centrale thema van de Perspectiefnota en het nieuwe Bestuursakkoord is verantwoordelijkheid. Er wordt verantwoordelijkheid gevraagd vanwege de teruglopende financiële ruimte. Anderzijds is er een gebrek aan verantwoordelijkheid voor de culturele ontwikkeling van onze provincie, voor natuurbescherming, en voor het nemen van noodzakelijke ingrepen in de veesector. Het lijkt er op of de onderliggende missie van deze coalitie daar is om zo weinig mogelijk te doen.

Landbouw
Voorzitter, het thema ‘Landbouw en voedsel’ staat in het akkoord onder het hoofddoel ‘concurrerend en ondernemend’, en niet onder ‘fijn, veilig en gezond’. In de Perspectiefnota zien we waar een concurrerende landbouw op neerkomt; grote industriëlen harken het geld binnen, familiebedrijven gaan failliet. Natuur zwicht onder die intensieve landbouw.

De coalitie wil een meer evenwichtige balans tussen de economische, maatschappelijke en ecologische waarden in de landbouwsector. Maar wel pas “in de toekomst”; ná deze bestuursperiode zeker? De ecologische crisis is aan de orde van de dag.

De coalitie wil sturen op een diervriendelijke landbouw. Daar vindt u ons natuurlijk aan uw zijde, maar het blijkt altijd lastig om hier als provincie iets op te bereiken. Wat bent u de komende drie jaar concreet van plan? Waar kunnen we u op afrekenen? Bent u bereid een gedeputeerde Dierenwelzijn aan te stellen?

Het ingezette proces voor grote megamestfabrieken wordt doorgezet. Is draagvlak hierbij ook cruciaal, zoals bij het energiebeleid?

Wij durven inmiddels wel te stellen dat daar nergens draagvlak voor is. Niet in Oss, niet in Roosendaal, niet in Sterksel. Stop met het mestfabriekenbeleid, dan kunnen we ook een half miljard aan Rijkssubsidies voor Brabantse mestfabrieken stoppen.

Stikstof
Voorzitter, de stikstofproblematiek heeft de vorige coalitie de kop gekost. De nieuwe coalitie komt nu met de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof (BOS). De natuur wordt daarin gezien als een sta-in-de-weg. Ronduit stuitend dat deze aanpak alleen gericht is op de juridische houdbaarheid van economische ontwikkelmogelijkheden. De stikstofopgave zou juist moeten bijdragen aan natuurherstel. Voorkeur geven aan economische ontwikkeling boven natuurherstel is gewoon schandalig.

De datum voor het voldoen aan de emissie-eisen vooruitschuiven naar 2024, buiten deze bestuursperiode, is een makkelijke oplossing. Weer geen verantwoordelijkheid. Het pakket van Ondersteunende maatregelen transitie veehouderij, à 75 miljoen euro, is daarmee dus ook niet meer nodig.

In het kader van verantwoordelijkheid nemen voor de teruglopende financiële ruimte, dienen we een motie in om dit pakket zo veel mogelijk te ontmantelen. Dat geldt moet wat ons betreft naar de plantaardige eiwittransitie, meer plantaardig eten is wel goed voor onze planeet.

Eiwittransitie
Voorzitter, laten we het onderdeel Landbouw en Voedsel positief eindigen. Deze coalitie wil de eiwittransitie dan ook bevorderen. Een verstandige keuze, want de plantaardige eiwittransitie is de Tesla van de agrofood.

Zoals we elektrisch rijden promoten, met inzet op gedragsverandering, moeten we dat ook daar doen. Want ondanks een alsmaar groeiende vraag, zit de flessenhals van de eiwittransitie momenteel bij de consumentenkant. Graag uw reactie.

Cultuur
Als het gaat om cultuur heeft Brabant in ieder geval al de landelijke pers gehaald, en wat onze fractie betreft niet in positieve zin. Daar wij voor meer geld voor cultuur zijn, en altijd voor gevochten hebben, dreigen nu forse bezuinigingen. Wij zullen daar nooit, en dus nooit mee instemmen.

We constateren ook dat de erkenning van cultuur voor de sector van groot belang is. Voor herstel van het vertrouwen dient er ook een gedeputeerde Cultuur te zijn. Bent u bereid een gedeputeerde Cultuur aan te stellen?

Natuur
We hebben met verbazing kennis genomen van het hoofdstuk natuur. Vraag aan de coalitie: Waarom stemmen jullie zelf in met dit akkoord? Jullie willen wel voldoen aan de wettelijke eisen, terwijl de perspectiefnota aangeeft dat de situatie voor water en natuur uiterst zorgelijk is, en de wettelijk te behalen doelen nog mijlen ver weg zijn. Zonder een geweldige inzet, wordt dat een onmogelijke opgave! Maar het coalitie akkoord voorziet niet in extra middelen. Hoe gaat u dat doen?

Investeerders en bedrijven worden uitgedaagd om de natuurdoelen te realiseren, terwijl meermaals is aangetoond dat ‘ondernemende natuur’ niet werkt, en dat vooral de provincie de melkkoe is. Subsidies voor agrarisch natuurbeheer zijn een goed inkomen voor de landbouwer, maar hebben op de lange termijn nagenoeg geen effect voor de natuur. U maakt beleid voor een sprookjesbos! En nee, wij zien de Efteling niet als natuur.

Als u dan geen extra geld over heeft voor natuur: zorg er dan op z’n minst voor dat u een beroep doet op de miljarden die de minister vrijmaakt voor natuur en natuurstel; zodat wij om te beginnen het tekort van 49 miljoen euro voor ecologische verbindingszones kunnen voorkomen, en er geen 500 ha natuur hoeft te worden geschrapt.

U gaat een begin maken met de aanplant van 2.500 hectare bos; zorg er dan ook voor dat er een einde komt aan de gruwelijke bomenkap.

Als laatste, de groene BOA’s zijn onze ogen en oren in het buitengebied. U wilt hen steunen en wij ook. Ons verzoek is om ze ook tanden te geven. Lees, dat ze goed getraind en bewapend worden.

Mobiliteit
Voorzitter, we horen de asfalteermachines alweer ronken. Het bestuursakkoord staat boordevol plannen voor nog meer asfalt.

Veel Brabanders hebben de voordelen van thuiswerken ontdekt, en zijn van plan na de lockdown vaker thuis te willen werken. Dat is goed nieuws voor de doorstroming van onze wegen. De noodzaak voor nieuw asfalt is hiermee een stuk lager. We dienen daarom met D66 een motie in, om investeringen in asfaltprojecten voor autoverkeer zoveel mogelijk uit te stellen. Zoals de Fietsersbond ook zegt: “investeer in de fiets.”

Energie
Voorzitter, tot slot een aantal opmerkingen en vragen rond de energietransitie. We lezen dat deze coalitie vol wil inzetten op innovatie. Je kunt wel blijven wachten op nieuwe innovaties, maar op een gegeven moment moet je ook gewoon gaan handelen; huizen isoleren en zonnepanelen op bebouwing. Zonneweides zijn ons een doorn in het oog, zeker in de Brabantse natuur. Het schrappen daarvan vinden wij geen probleem. Bomen houden we liever in het bos, dus biomassacentrales en hun megalomane miljardensubsidies van het Rijk hoeven wij niet.

Wij vragen ons af of draagvlak en economische kansen ook een voorwaarde zijn als het gaat om kernenergie. U wilt misschien inzetten op kernenergie, maar waar kunnen we zo’n kerncentrale verwachten? Wordt het Vught of Berghem, Hoeven of Den Bosch, Tilburg of Lage Zwaluwe, Gemert of Veghel, Heusden of Nuenen. Coalitie, houdt ons niet langer in ‘spanning’.

Afsluitend
Voorzitter, de rode draad in mijn betoog is het gebrek aan verantwoordelijkheid in dit akkoord. Niet economische groei, maar de leefbaarheid op aarde moet een randvoorwaarde zijn van het beleid van de provincie. Daar moeten we vandaag verantwoordelijkheid voor nemen! Dat kan niet door te bezuinigen op natuur of cultuur.

Bedenk dat we als mensen slechts 0,01% van alle leven op aarde vormen. Laten we dan niet een te grote broek aantrekken.

Dank u wel.