Concept-beleids­kader Landbouw en Voedsel 2030

Eerste termijn

De Status Quo 2.0. Dat is wat dit beleidskader laat zien. We lezen hele mooie woorden die, een beetje anders verpakt, een voorzetting zijn van het beleid wat we nu voeren.

Natuurlijk, we zien meer aandacht voor biologisch, we zien een focus op de eiwittransitie. Maar ook nog steeds een grote focus op de intensieve veehouderij en een gegreenwashed verhaal over de mestfabrieken. En dit voorzitter, kan gewoon écht niet meer.

Ondanks de oorlog in Oekraïne berichten de kranten afgelopen week, op de voorpagina, dat we echt heel erg veel haast moeten maken met een daadkrachtig en helder klimaatbeleid. Dit beleidskader, hoe mooi en misschien progressief volgens sommigen, draagt hier niet aan bij. Sterker nog, het brengt ons terug in het verleden.

Eén van mijn favoriete spreuken is “met volharding bereikt de slak de ark”. Dit werkt heel goed als je een lange wandeling maakt en die laatste paar kilometer eigenlijk niet meer op kunt brengen. Het werkt echter niet voor de toekomst van de Brabantse landbouw. En toch is dat exact wat we hier doen voorzitter.

Als we het moeten hebben van de autonome krimp van het aantal landbouwdieren, dan is die ark allang weggevaren tegen de tijd dat wij er zijn. En dan zonder die twee koeien, varkens, kippen, geiten en ook zonder de Brabanders.

De oplossing zit in het maken van keuzes, het geven van duidelijkheid en het tonen van politieke moed om dit voor elkaar te krijgen. En hoe u je kunt komen, ga ik u nu laten zien.

De afgelopen periode heeft u meerdere moties van ons ontvangen. Niet omdat wij dol zijn op het schrijven van moties, maar omdat wij denken dat het noodzakelijk is om de Brabantse landbouw op tijd naar die ark te krijgen. En dan met het tempo van een cheeta, niet dat van een slak. Hierbij wil ik genoemd hebben dat een deel van onze moties zijn ingediend samen met andere partijen.

De autonome krimp heb ik al benoemd. Hier redden we het niet mee. Daarom dien ik een motie in om het tempo op te voeren.

Dan de inzet op biologische landbouw. Brabant kent een heel klein biologisch landbouwareaal. De ambitie is ingesteld op een gigantische zes keer zo groot. Echter is dit de standaard autonome groei. Europa en het klimaat vragen een grotere ambitie van ons. Biologische landbouw is de nieuwe status quo, niet de niche. Hier dienen wij een motie voor in.

Ik wil het met u hebben over de natuurinclusieve landbouw. In de visie van het college is te lezen dat natuurinclusieve landbouw gaat over het produceren van voedsel en gewassen, onder meer “in balans met de natuurlijke omgeving” en met “zorg voor landschap en biodiversiteit op en rond het bedrijf”. De visie van de Partij voor de Dieren is dat je in een natuurlijke omgeving dieren mag bestrijden. Laten we opnemen in het beleid dat natuurinclusieve boeren alleen nog diervriendelijke preventieve maatregelen nemen en niet meer mogen schieten. Daar dienen wij een motie voor in.

Ik sprak al over de schade die voortkomt uit de intensieve landbouw. Ecologie en maatschappij delven al decennialang het onderspit voor de economische winsten van landbouw. We betalen nu als maatschappij de zware prijs om dat te compenseren. Dit moet anders en daarvoor dienen wij een motie in.

Ook dien ik een motie in om het college op te roepen om te kiezen voor gezonde, houdbare en duurzame landbouw. Er moeten keuzes gemaakt worden. Deze motie helpt daarbij.

In het verlengde daarvan hoort onze motie die het college oproept om Brabantse biologische, plantaardige voeding te promoten en niet langer voedsel van dierlijke oorsprong. Want voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.

Als alternatief voor de bio-industrie zien wij de eiwittransitie. Gelukkig zien wij hier een focus vanuit het college, zowel op het gebied van de portefeuille economie als vanuit landbouw. Wij waren voornemens om hier ook een motie over in te dienen maar afgaande op de informatie die we hierover van het college hebben ontvangen, willen we het college met een motie aanmoedigen om eerst aan de slag te gaan.

Wat wij echter jammer vinden is de correlatie tussen insectenkweek en de eiwittransitie. Aangezien insecten ook dieren zijn, horen zij hier niet in thuis. Daar dienen wij een motie voor in.

Dan voorzitter, het sociale aspect van de transitie. Wij vragen veel van onze boeren, in deze transitietijden. Daarom dienen wij een motie in om het college op te roepen om meer aandacht te hebben voor de sociale aspecten hiervan.

Tevens wil ik bij deze ook nog een tweetal moties indienen over de sierteelt en de benaming van landbouwgif voordat ik afsluit met het onderwerp mest.

Want mest is een thema wat behoorlijk wat oproept, hebben we al gemerkt. Brabantse gemeentes van west naar oost, Statenleden van links naar rechts vinden hier iets van. Daarom vraag ik aan de gedeputeerde: kunt u toezeggen dat we het onderdeel mest en alles wat daarbij hoort vandaag niet in stemming brengen. Kunt u een addendum toezeggen waarmee we het wel kunnen bespreken in PS zodat we in diepte naar het onderwerp mest kunnen kijken?

Voorzitter, elf moties indienen in de eerste termijn is niet iets waar je goodwill mee kweekt. Desondanks dien ik ze in, omdat ik wil voorkomen dat we over acht jaar terugdenken aan vandaag, en spijt hebben van de koers uit dit beleidskader. We hebben simpelweg geen andere keus. De ecologische belangen zijn te groot.

Daarom vraag ik u, leden van het college en collega’s uit de Staten, kies voor wat juist is en kies met uw hart. Durf de moed te tonen om echte keuzes te maken. Voor de Brabanders van vandaag, maar vooral ook, voor die van de toekomst.

Tweede termijn

Voorzitter, Ik wil mijn tweede termijn beginnen door de gedeputeerde een groot compliment te maken, dat ingezien wordt dat er een flinke systeemverandering nodig is. De Partij voor de Dieren roept dit al sinds haar oprichting, dus het is heel mooi om te zien dat dit besef ondertussen doorsijpelt richting de rest van de politiek. Hoe ver die systeemverandering gaat, daar twisten we dan vandaag over, maar dat de noodzaak wordt gezien, is al een stap in de goede richting!

Dan mest. De gedeputeerde heeft helaas geen gehoor gegeven aan mijn oproep in de eerste termijn om alles met betrekking tot mest vandaag niet in stemming brengen. Ook het addendum heeft geen gehoor gekregen. Daarom wil ik bij deze een tweetal moties indienen.

In de eerste motie roepen wij op om geen prioriteit te geven aan mestvergisting en hier in de uitvoeringsagenda geen actief beleid op te maken. Want met de autonome krimp van het aantal landbouwdieren, en hopelijk nog het schepje erbovenop, zit er geen toekomst meer in de mestfabrieken. Want laten we wel wezen, uiteindelijk is het greenwashing van het mestoverschot en kost het miljoenen aan gemeenschapsgeld die we ook in de eerder genoemde systeemverandering hadden kunnen stoppen. De enige manier om van dat overschot af te komen is het houden van minder dieren.

In de tweede motie roepen we op om geen nieuwe mestfabrieken meer toe te staan en de bestaande mestfabrieken zo spoedig mogelijk te saneren. Dit ligt in de lijn van wat ik hiervoor aangaf.

Dan faunaschade. Ik begrijp dat er de angst heerst dat het zo extra moeilijk wordt om boeren over te halen om natuurinclusieve boer te worden. Wij delen die angst niet. Het college zelf geeft aan dat natuurinclusieve landbouw betekent dat er met zorg voor biodiversiteit en landschap, in en rondom het bedrijf geboerd wordt. Wat ons betreft is het doden van in het wild levende dieren hier strijdig mee. Laten we kijken naar wat wel kan. Laten we zoeken naar mogelijkheden met natuurinclusieve boeren om natuurinclusief écht inclusief te maken. We dienen hiertoe een extra motie in.

Dan tot slot, voorzitter. Ik heb in totaal tien minuten besteed aan mijn donderpreken. Ik ben heel blij dat met de steun van de heer De Kort en het besluit van de gedeputeerde om de motie van aanmoediging ‘oordeel Staten’ te geven. Bij deze wil ik ook bevestigen dat het ons niet ging om de financiële middelen, maar vooral om het college aan te moedigen om met een nieuwsgierige blik naar de eiwittransitie te blijven kijken. Want uiteindelijk is de toekomst, plantaardig. Dank u wel.